BURSA’DA ZAMAN

İsmail Kemal KEMANKAŞ
Sürgün… Acıyı, gurbeti, cezayı
çağrıştırır. Tarih boyunca, bazı
liderler, kanaat önderleri, sanatkârlar
sürgün yaşamının bir
parçası olur.
Bazen sürgündekiler, ara sıra da
sürgün yerleri öne çıkar.
Örneğin, Osmanlı döneminde,
saray ile ters düşen bazı devlet
büyükleri, şehzadeler, sultan gözdeleri
Bursa’ya gönderilir.
Hem İstanbul’un yanında oluşu,
hem de sürgünün denetimi açısından
kolaylığı, ilk başkent Bursa’yı
öne çıkarır.
Bir de sürülen yerin daha ünlü olduğu sürgünler
vardır Bodrum gibi…
Şair Cevat Şakir Kabaağaçlı sürgün yerinden ötürü
“Halikarnas Balıkçısı” mahlasını kullanır yıllar
boyu…
O’nun bu sürgününü, bugünün Bodrumu’na bakarak
şans diye niteleyenlere de rastlanır.
Libya’daki darbe haberini
gazeteler böyle vermişti
Gelelim Bursa’ya… Şeyh
Bedrettin’den Şehzade
Mustafa’ya, Ahmet Vefik
Paşa’dan Aziz Nesin’e kadar
onlarca ünlü gelip geçer
Bursa’dan…
Ama onların içinde ülkelerinin
kaderini çizenler ya
da kaderi Bursa’da çizilenler
de vardır.
Kamuoyunda fazla da
bilinmezler. Oysa yakın
geçmişte Arap Baharı
diye nitelenen, Kuzey Afrika
ve Ortadoğu’yu kapsayan,
günümüzde Irak
ve Suriye ile sınırı olduğu
için Türkiye’nin de
sorunu haline gelen kaosun,
geçmişi eskilere
dayanan başlangıcında,
yolu Bursa’dan geçen
üç Arap liderin kaderi
de vardır sanki…
İşte onların Bursa
günlerini konu etmek
istiyorum. Diğer iki
kader arkadaşından daha
Libya’nın ilk kralı Sunusi Bursa’da tatil
yaparken darbeye maruz kalmıştı
yeni ve farklı bir Bursa macerası
olan İdris El Sunusi’den başlayacağım.
KAPLICADA
BİR KRAL DEVRİLDİ
Eylül ayının tarihteki yeri bir başka…
Sonbaharın simgesi olması
yanında, ihtilallerin, ayaklanmaların
mevsimi sanki eylül... Takvimler
1 Eylül 1969 gününü gösteriyor.
Bursa’nın simgesi Çelik Palas’ın
havuzunda yüzen birçok ünlü sima
arasında bir de kral var... Adı İdris
El Sunusi... Kabile döneminden sonra Libya’nın ilk
kralı. Olabilir. Ama anlatacağımız olay bir kelime ile
anlatılacak gibi değil.
Sunusi ailesi Libya tarihinde önemli bir yere sahiptir.
Senusi tarikatının liderliğini 1916 yılında fiilen
devralan Sunusi ailesinden İdris El Sunusi, ülkesini
işgal eden İtalyanlar’la, önce anlaşma yapar. Buna
rağmen işgal sürünce Mısır’a geçerek diplomatik
yolla mücadele eder. Sonra da, çok sayıda kabile,
nüfuzlu çevreler ve dış dünyanın desteğiyle 24
Aralık 1951 tarihinde krallığını ilan eder ve Libya’yı
özgürlüğüne kavuşturur.
Yıl 1969... Libya’yı özgürlüğüne kavuşturan ülkenin
ilk kralı 79 yaşındaki İdris El Sunusi, maiyeti ile geldiği
Bursa’da, kentin en ünlü kaplıcasında şifa arar.
1 Eylül pazartesi günü, öğle saatlerinde ajanslar
şok bir haber geçer. Habere göre, Libya’da genç bir
albay, arkadaşlarıyla ülke yönetimine el koyar.. Ve
bu haber Bursa’ya hemen ulaşır.
FİLM GİBİ BİR KAÇIŞ
Yaşlı kral, olayı serinkanlılıkla karşılar ve günlük
programını aynen uygulayarak, 16 günden beri kalmakta
olduğu Çelik Palas’ta gecelemeyi sürdürür.
Ertesi gün hareket geçen Bursa polisi, Kral El Sunusi’yi,
banyo kısmındaki bir kapıdan arka sokağa
gizlice çıkarır ve otomobile bindirir.
Gazetecileri atlatmayı başaran polis, Kral Sunusi’yi
Mudanya limanına götürür. Beyaz harmaniye
içindeki devrik kral, eşi, ailenin diğer fertleri,
hizmetkârları ve Libya’nın Atina Büyükelçisi Tahir
Karamanlı’nın eşliğinde Yunan bandıralı Knossos
yatına bindirilir. Bitkin görünen Kral Sunusi ve beraberindekiler,
Yunanistan’ın Volos limanına doğru
hareket eder.
BURSA’DA ZAMAN
| Ocak 2017 | Sayı 21
89