Zeszyt naukowy - całość - Wydział Zarządzania i Ekonomiki Usług

w poszukiwaniu oceny wartości usługi w miejskiej komunikacji zbiorowej 227
przewoźników komunalnych (spółek lub zakładów budżetowych). W podobny
sposób postrzegają tę kwestię przedstawiciele związków zawodowych.
4. mierzenie wartości dla pasażera
M. Porter jako jeden z pierwszych (około 1985 r.) zastosował metodyczne
narzędzia pozwalające określić wartość produktów. Wskazał on na łańcuch
zależności, jakie w przedsiębiorstwie wpływają na wartość wytwarzanego produktu.
W odniesieniu do jakości produktów oferowanych przez transport miejski
problem jest mało rozpoznany i dlatego złożony. Można zbadać niektóre elementy
wartości dla pasażera w sposób wyraźnie mierzalny, na przykład to, jak
zmieniła się ilość linii i struktura przestrzenna wraz z przystankami. Wzrastająca
liczba linii i przystanków na przestrzeni 2–3 lat wskazuje na ułatwienie związane
z korzystaniem z transportu zbiorowego. Zwiększenie szybkości przejazdów
na wybranych relacjach, np. dzięki buspasom, oznacza, że wzrosła wartość
usługi dla pasażera. Wprowadzenie nowoczesnych pojazdów z elementami inteligentnymi,
takimi jak: monitorowanie jazdy, możliwość dokonania różnymi systemami
płatności za przejazd, udogodnienia w pozyskaniu informacji, szczególnie
dla osób przyjezdnych (obecnie w wielu miastach nie ma prawie żadnego
spójnego systemu informacji dla pasażera), jest przejawem wzrostu wartości dla
pasażera, chociaż niewyraźnie mierzalnym.
W. Starowicz w swoich pracach zaprezentował pomiary i wartości wskaźników
oceniających poziom jakości realizowanych usług. W pracach naukowych
wskazano kierunki doskonalenia jakości podaży usług. P. Drucker podkreś-
la wagę badań dotyczących wartości dla klienta – chodzi tu o badania marketingowe
i wprowadzanie innowacji jako podstawowych narzędzi do podnoszenia
wartości produktów. Badania marketingowe z kolei były i są szeroko prowadzone
przez zespół O. Wyszomirskiego. Pozwalają one na ustalenie – skwantyfikowanie,
jak oceniają wartość produktów komunikacji zbiorowej pasażerowie
i niepasażerowie.
Z kolei innowacje wygenerowane i zaprojektowane przez władze miejskie
powinny dostarczać takie usługi, których pasażer jeszcze nie zna, a gdy zostaną
one wprowadzone, uzna je za bardzo korzystne; chodzi tu na przykład o uruchomienie
linii na zwartej zabudowie miejskiej (wąskie ulice) obsługiwanej
przez minibusy. Innym przykładem jest wprowadzony w Krakowie „autobus
na zamówienie”. Wprowadzanie wartości dodanej dla pasażera należy korelować
z doskonaleniem – racjonalizacją wydatków zarówno inwestycyjnych, jak