ZINDABA ZAKHO MNGOMA: INGONYULUKA ... - UZSpace Home
ZINDABA ZAKHO MNGOMA: INGONYULUKA ... - UZSpace Home
ZINDABA ZAKHO MNGOMA: INGONYULUKA ... - UZSpace Home
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
kanye nezilo zasendle eziyingozi ngokwesabekayo. Ziyathoba, azibulale, asike<br />
izikhumba zazo enze iminqwambo ngazo.<br />
UMsimang, (1975:314) uthi:<br />
Kokunye idlozi lizofuna inhlwathi yamanzi<br />
okuzothi lapho libuya nayo ithwasa isiphindene<br />
kulo ernzimbeni, ilokhu inyibilika kancane, bese<br />
bebhoboka abalozi besho ukuthi ithwasa<br />
belithunywe yibo ukulanda isilwane leso,<br />
bachaze futhi ukuthi kufuneka sisetshenziswe<br />
kanjani. Sebezode bekhuluma abalozi liqale<br />
lingezwa ithwasa Uyise alithele imithi<br />
ezindlebeni lilokhu lifunda njalo lize likwazi<br />
ukuhumusha noma yimuphi umlozi ongase<br />
ushaywe. Njalo lapho amakhosi ekhuluma<br />
ithwasa lithi: 'Makhosi!'<br />
Ithwasa lithunywa yibo abalozi ukuba liyofuna inhlwathi yamanzi. Ngamandlla<br />
amangalisayo ithwasa libuya nenhlwathi ezithandele kulo. Ngaso leso sikhathi<br />
kuba sekuqhuma abalozi. Umngoma uqale angabezwa abalozi uma bekhuluma<br />
kodwa uyise isangoma esithwasisayo side simthela umuthi ezindlebeni uthwasa,<br />
kuye ngokuya akwazi ukubezwa abalozi.<br />
UNkosi, (2007) uthi:<br />
Yibo abasekhaya bayakhuluma phezulu<br />
ezintingweni. Bambiza ngegama umuntu.<br />
Basuke bephaphile laba abakhuluma umuntu<br />
azizwele.<br />
Uma abantu bezobhula kumlozi ababhulelwa isangoma kodwa kukhuluma bona<br />
phezulu ezintingweni. Bababiza ngamagama laba abazobhula. Laba abakhuluma<br />
zonke izindaba bebiza abantu ngamagama kuyaye kuthiwe baphaphile. Kuthiwa<br />
baphaphile ngoba baphezulu abadingi kuchazwa bakhuluma kuzwakale kanti<br />
ngokuvama bayahunyushwa. Kokunye bakhulume inkulumo engezwakali,<br />
101