ZINDABA ZAKHO MNGOMA: INGONYULUKA ... - UZSpace Home

yonke imithi yezangoma inamagama amabili, elinye elaziwayo, elinye
elokucashisela umphakathi.
Eminye yale mithi -ithi kanti inamagama ayo kodwa ingabizwa ngawo kodwa
ibizwe ngezinto ezozenza ukuba ekugcineni uma isetshenziswe ngempumelelo
njengovelabahleke, leli gama lisho isenzo esiyokwenzeka ekugcineni. Eqinisweni
nalo leli gama ngelokucashisa.
Uma abantu abazokuzwa befika esangomeni bakhuleka bathi; "Zindaba Zakho
Mngoma!" Ngalokhu kukhuleka basuke bechukuluza idlozi, bebeka kulo ithemba
labo. Bathi; "Size ngezindaba zakho mngoma," umngoma nguye owavuma ukuthi .
uyoqaqa izinkinga zababhuli nakho-ke manje sebeze ngalezo zindaba. Idlozi liye
lizwe Iiba namandla. Kuvuka usinga nogqozi-nje ngalokhu kukhuleka kubakhona
ukunyakaza okunamandla. Abanye njalo bakhuleka bathi; "Makhosi!" Kwalona
leli gama linika 10 moya amandla amangalisayo ngenxa yokuthi phela ungenwe
amadoda amakhulu izinyandezulu zomuzi, idlozi Iiba nokuzethemba.
Bathi bangangena endlini abazobhula batshelwe ngumngoma ukuthi beze
ngomkhuba! Bona sebezohlala bethi: 'Siyavuma!' Sithimule isangoma sithi
"Vumani Bo!" Bona bathi: Siyavuma! noma bathi: "Yizwa mngorna!" Lolu limi
lungesetshenziswe ndawo ngaphandle kwasembhulweni ngoba lolu Iimi
ngolwezangoma. lzangoma zinohlobo Iwazo lokusina okuthiwa ukudlalela
ukuvunwa kwemifece esuke ifakwe isangoma emaqakaleni. Kulokhu kusina
umngoma uya emuva, aye phambili kube nesigqi.
Maningi amagama isangoma esibizwa ngawo. Elinye lawn elikandlela-zinuka­
umswani. Leli gama elezangoma zodwa, basho ngendlela izangoma ezihlaba
ngayo izimbuzi nezinkomo kuze kube sengathi lapha zihamba khona kunuka
umswani. Noma ngabe umuntu ukukhonzile ukuhlaba kodwa angeke ahlabe
njengezangoma.
109