19.11.2012 Views

ZINDABA ZAKHO MNGOMA: INGONYULUKA ... - UZSpace Home

ZINDABA ZAKHO MNGOMA: INGONYULUKA ... - UZSpace Home

ZINDABA ZAKHO MNGOMA: INGONYULUKA ... - UZSpace Home

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Ukuthwasa kungathatha izinyanga noma<br />

iminyaka ethwasa.<br />

Asinqunyiwe isikhathi sokwethwasa singaba izinyanga kokunye singaba unyaka<br />

noma iminyaka Kuya ngayeuthwasa nedlozi lakbe. Omunye uba nedlozi<br />

eliphezulu elifunda kalula izinto zobungoma. Omunye uba nedlozi elithatha<br />

kancane kanti konke kungaya ngohlobo lobulawu abudlayo noma ngeziko<br />

athwasa kulo. Miningi imithelela eminye engenza umuntu aphuze ukuphuma<br />

ephehlelweni. Okunye kungaba ukweswela izinto zemicimbi nemisebenzi.<br />

Kungathi kanti idlozi libukhaIi kodwa lifiphazwe yinkokhelo ngoba kuyodinga<br />

ilindwe, lokho-ke nakbo kusekele isikhathi.<br />

3.12 Isiphetho<br />

Izwe lakwaZulu linokuxhumana okusobala nezwe lawokhokho asebasendulela<br />

baya ezweni elizayo. Bahlonishwa kakbulu abangasekho ngoba bahlala njalo<br />

bephakathi kwabaphilayo ngesimo sezithwaIambiza nokunye. AmaZulu akbolwa<br />

ukuthi bayababona, babona yonke into eyenziwa abaphilayo. Ngenxa yobukhona<br />

babangasekho, yonke imicimbi ephathelene nabo iphathwa ngenhlonipho<br />

nesizotha esifanele abantu abakbulu. Njengoba amaZulu ezihlonipha izangoma,<br />

eqinisweni asuke ehlonipha izinyanya okuyizona zibangenile. Uma kukhulunywa<br />

nesangoma kusatshelwa kuthiwe; 'Makbosi'. Akushiwo kuso siqu saso kodwa<br />

kushiwo ezinyanyeni ezamngenayo. Imindeni nesizwe inamathongo aso nawo<br />

aphathwa ngenkulu inhlonipho ukuze lize lingenzeki iphutha lokuba amadlozi<br />

asole ukuthi awahlonishwa kulo mndeni noma kulesi sizwe.<br />

Izinto ezenzeka ethwaseni zemukelwa kaIula ngenxa yenkolo yawo amaZulu.<br />

Uma ogulayo ebhobokelwa idlozi emuva kokugula okude, amaZulu<br />

ayakwemukela njengenhlanhla ngoba anolwazi oluphelele Iwamadlozi, ayazi<br />

ukuthi uma Ielo lunga lomndeni lethwase ngempumelelo, kuzogcwala isibaya<br />

yimfuyo. Noma-ke ephume nabo ukuya esangomeni esithwasisayo noma<br />

kokunye uzihambele yedwa, konke bakwemukela ngesineke ngoba bayazi ukuthi<br />

69

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!