The Davis Strait - DCE - Nationalt Center for Miljø og Energi
The Davis Strait - DCE - Nationalt Center for Miljø og Energi
The Davis Strait - DCE - Nationalt Center for Miljø og Energi
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
34<br />
lu nipisat, qeeqqat, suluppaakkat, saarulliit, uukkat, ammassat, eqaluit kapisillillu<br />
aalisarneqarlutik.<br />
Takornariartitsineq Kalaallit Nunaanni ingerlataavoq annertusiartortoq massakkullu<br />
nuna tamaat isigalugit inuussutissarsiutinut annerpaanut pingajuulersimasoq.<br />
Takornariat 2008-mi 82.000-isimapput (imalunniit unnuinerit<br />
250.000), taakkualu amerlanersaasa nalilersuiffik, pingaar-tumillumi Nuuk<br />
tikeraarsimavaat. Umiarsuillu takornarianik angallassisut takornariat amerliartuinnartut<br />
tikittalernerannut ilapittuutaasimapput. Sinerissap qanittua<br />
takornariartitsinermut pingaaruteqarluinnartuuvoq.<br />
Klimap allanngorneri<br />
Klimap allanngornerisa immami uumasoqatigiinneq annertuumik sunnersinnaavaat,<br />
minnerunngitsumillu issittumiitut. Artit pingaarnerit sumut agguataarsimanerisa<br />
eqimassusiisalu nerisareqatigiinnermi allanngorneri annertoorujussuarmik<br />
uumasoqatigiit aaqqissuussimanerannut kinguneqarsinnaapput,<br />
taakkununngami ilaasuummata. Piniarneq aalisarnerlu qularnanngilluinnartumik<br />
sunnerneqartussaapput. Uumasoqatigiit ilaannut klimap<br />
allanngorneri ilungersuatitsinngitsoornavianngillat, soorlu piniarnikkut aamma<br />
ilungersuatinneqartartut, taammalu kingunerissallugu uuliaarluernernut<br />
suli misikkarinnerulerneq. Ummasoqatigiit allat takkusimanerulersinnaallutillu<br />
uuliaarluernermut akiuulluarnerulersinnaapput klimap allanngornerisa<br />
kinguneranik. Kiisalu ilimanarpoq artit katitigaanerat allanngorumaartoq,<br />
artimmi ilaat tammarumaarmata allallu takullutik siammarsimaffiata<br />
avannarpariartornerata kinguneranik.<br />
Mingutitsissutit<br />
Mingutitsissutinut, soorlu kulbrintinut saffiugassanullu oqimaatsunut, qanoq<br />
annertutigisumik akooreernerannut tunngatillugu uuliasiornermut atatillugu<br />
avatangiisinut ajoqusiisinnaanerat sunniutigisinaasaallu eqqarsaatigalugit<br />
ilisimasat pingaarutilerujussuupput.<br />
Kalaallit Nunaanni mingutitsissutit ilaat, taakkununnga ilaallutik organoklorider,<br />
suli annertujaarujussuupput tamakkua ungasissumiit Issittumut<br />
ingerlaartarnerat pissutaalluni. Tamakkua annertunerupput uumasoqatigiinni<br />
nerisaqarnikkut qaffasinnerusumik inissisimasuni, soorlu arferni nannunilu.<br />
Kiisalu mingutitsissutit sivisuumik sunniusimasartut nutaat massakkut<br />
uuttorneqarsinnaalersimapput, soorlu ikuallannaveeqqutit bromeriusut.<br />
Umiarsualiviit qanittuilu eqqaassanngikkaanni uuliamut attuumasut,<br />
PAH-t ilanngullugit, annertugisassaanngillat tamaaneereersutullu isigisariaqarlutik.<br />
Kalaallit Nunaanni uumassusilinni immamiittuni, tassa nalilersuiffik ilanngullugu,<br />
mingutitsissutit suli annertugisassaanngillat. Pingaartumik mingutitsineq<br />
tamakkualu uumassusilinnut sunniutigisinnaasaat, peqqinnissamut<br />
piginnaasanillu annikillissutaasinaasut eqqarsaatigalugit sunniutigisinaasaat<br />
ilannngulugit tassani pineqarput. Assigiinngitsut tamakkua misikkariffigineqassusiannik<br />
aammalu nalunaarsuinermi periaatsinut tulluassusiannut<br />
tunngatillugu annertunerusumik ilisimasaqarnissaq pisariaqartinneqarportaaq.<br />
Ingerlatanik naliliineq<br />
Naliliinerit makkua ullumikkut artit agguataarsimanerannut, uuliamut tunngatillugu<br />
ingerlatanut nalinullu killigititanut qanoq tigusisarnerat aamma-
Change language