Bizitzan bi goiasmo.pdf - Euskerazaintza

tueziña zait. Ikustekoa zan gero, antzerkitxoa egin bear zutenean,aberriko abertzale gizurenen ordezkaritza zeiñen benetan egiten zuten.Burutik oiñetara orduko aien iantziekin mozorrotuta agertzenziran, egal zabalakiko ginbaillakin, sorbalda-bera bizkarreko burxakakin,ezpaiñetako bizar luzexkakin, ixtarrarteko gerripeko oialakin,zaldi-larruzko bartanetan ortzazko txirrinka aztal-erpakin eta eskuetanzartamotza. Orla azaltzen ziranean emaztekiak lerdea zeriotelaeta gizakiak irrintzika abegi egiten zioten, doi doi, mezatara ezbaiño, okel-errearen lurrin usaiera, aurrak euren iaia asterakoxeurbiltzen bai ziran gure artera gizon guztiak. Iaurezaletasunik gutxiena,ia gorrotoa izateraiño, abeletxetako morroi oietan aurkitu nuan,oso gizaseme gutxi Iaungoikoa'rena biurtzea lortu bai nuan. Geienekbelaunizenez españatarrak eta italiarrak ziran, gutxi batzuk euskalabizenekoak, baiño danak sinisgeak eta Iainkoaz ezer entzun nai ezzutenak. Ona adibide bat: Bein, abeletxe oietako batera azaldu nintzanbatean, otordua elduxerik, apaizak beti aberatsakin genbiltzalaesan ez zezaten, morroiakin bazkaltzera ioateko baimena eskatunien etxekoandre-nagusiei. Maikide exeri nintzan eta aien txintik etaaitarenik gabe maia bedeinkatu nien. Mai gaiñera sukaldarrak eltzakinaikoa ekarri zuanean, banan-banan urbildu ziran euren azpilsakonakin eta kuin-kuiñeraiño eltzakiz bete ondoren, maiean neu bakar-bakarrikutzita, nere baltsan ian nai ezik, banaka-banaka eurenazpillakin etxe ostekaldera aldendu zitzaizkidan. Iakiña da, aien arbasoeta gurasoak apaizen inguru, beti elizan sartuta ibilliak zirala,baiñan Ameriketa'rako itxasontzia artzean, Iainkoa, bizkar emanda,kaia gaiñean utzi bide zuten. Girbindutako oiek, ostera Iaungoikoa'-rengana biur lezazken apaizik, oraindik ez dala iaio usteko nuke.Bertoko endakoak aldiz, an deitzen zaiotenez «los criollos», guztizsinistunak dira eta batez ere Andra Maria'n uste guztia iartzen duteeta bide luzeak egiten dituzte aren eleiz aiputsuetara eskakizunakegitera ioateko eta italiar eta españatar endakoai bezela, zeruarenaurka, biraurik ez zaie entzuten iñoiz ere.Iaikizuna, Leitza'ko ingurutxoaren antzeko dantzasoka batekinbukatzen da. Aberri dantza orri «El Pericón» deitzen diote bertokotarrek.Aurtxoen ikas urte orren saria, ergi guri baten okel erreakin,zuaizpeko mai luzeetan, danantzat kanpanzar asegarri bat izaten da,— 302 —