Ouders en de loopbaanoriëntatie van hun kinderen - Leraar24

1 Inleiding: achtergrond van het onderzoek
In dit hoofdstuk wordt allereerst stilgestaan bij de vraag waarom loopbaanoriëntatie en
-begeleiding (vanaf nu: LOB) in de Nederlandse samenleving een belangrijk beleidsprobleem
vormt. Een beleidsprobleem dat tot voor kort grotendeels vooral op het bordje
van het onderwijs terecht kwam en waarbij de individuele scholen zich gesteld zagen
(en nog zien) voor een erg complexe problematiek, zo moge uit de navolgende
uiteenzetting blijken.
Na een beknopte beschrijving van een aantal relevante maatschappelijke macroontwikkelingen
wordt achtereenvolgens ingegaan op de veranderingen in het denken
over LOB in de laatste jaren, zoals de koerswijziging naar wat aangeduid wordt als ‘de
procesmatige, geïntegreerde benadering’ van LOB. Daarna wordt het vizier gericht op
de door leerlingen ervaren problemen op dit gebied en het zoeken naar nieuwe wegen
voor de verbetering van de keuze- en oriëntatieprocessen binnen en buiten de school.
In dit verband wordt onder andere ‘ingezoomd’ op het stimuleren van leerprocessen
die leiden tot de ontwikkeling van loopbaancompetenties bij leerlingen. Vervolgens
wordt ingegaan op wat empirisch bekend is over de feitelijke rol van ouders bij het
oriëntatie- en begeleidingsproces en wat de mogelijke rol van ouders in combinatie
met de school en de leerling als subject en object zou kunnen zijn.
1.1 Maatschappelijke ontwikkelingen die de aandacht richten op
LOB
Vanaf 1975 ziet men een sociaaleconomische ontwikkeling waarbij de omvang van de
industriële sector afneemt en de dienstensector groeit. Dit proces heeft een aantal belangrijke
gevolgen voor de maatschappelijke functies, inhouden en vormgeving van
het onderwijs. De postindustriële maatschappij bracht andere eisen met zich mee, onder
andere op het vlak van de competentieontwikkeling van de werknemers, met name
op het gebied van de sociale en communicatieve vaardigheden. Een andere belangrijke
ontwikkeling is de snel veranderende arbeidsmarkt waarbij een werknemer tijdens zijn
loopbaan meerdere keren wisselt van baan of zelfs van beroep. De traditionele loopbaan
die na een bepaalde vooropleiding resulteerde in ‘een baan voor het leven’ is aan
het verdwijnen en is vervangen door een ‘veranderende’ loopbaan, die steeds meer gekenmerkt
wordt door het levenslang leren van werknemers. Deze maatschappelijke
9