View/Open - UZSpace Home

ORleNTERING;
1.1 INLEIDING
1
HOOFSTUK 1
Met hierdie verhandeling word gepoog om die rol van versteuring 1 te bepaal in die verwerwing
van Afrikaans by 'n proefgroep leerlinge wie se primers taal of uitgangstaal Zoeloe is. Afrikaans
is in hierdie geval die doeltaal of teikentaal, d.w.s. die taal wat naas die primers en in sekere
gevalle die sekondere taal verwerf word. Met versteuring word verstaan die
leksikaal gedifferensieerde ongrammatikale gebruik van 'n taal deurdat
aspekte van die grammatika van 'n andertaal T2, of andertale T2....Tn, daarop
oorgedra word as gevolg van 'n onvolledig geinternaliseerde grammatika van
T1 en/of ontoereikend ontwikkelde vaardighede in die gebruik van T1 (Van Wyk
1976:146).
Die prirnere taal 2 is gewoonlik, maar nie noodwendig nle, die moedertaal en dit is die
aanleidende aorsaak van versteuring. Oit word narmaalweg chronologies voor 'n tweede of
sskondere taal verwerf en word gewoonweg beter beheers. Versteuring is 'n
taalgebrulksverskynsel, m.a.w. dit word duidelik In 'n mens se gebruik van die tweede taal
waar hy aspekte van sy primere taal toepas. Een voorbeeld is die Zoeloekind se uitspraaak
van kind as /kmdl i.p.v. IkonV. Die versteuring wat in hierdie voorbeeld voorkom, is toe te skryf
aan (a) 'n aanpassingstrategie, deurdat die artikulatories naasliggendste vokaal in die sisteem
van die moedertaal geselekteer word en (b) nie-toepassing van die sillabefinale
ontstemminqsreel by Afrikaanse obstruente.
Van Wyk noem dat daar onderskel moet word tussen versteuring en beinvloeding. Volgens
ham is laasgenoemde
1 Die term "oordrag" (Eng. "transfer") word in sommige bronne gebrulk (vgl. Brown 1980:
84-85) waar "oordrag" plaasvind wanneer 'n taalaanleerder sy vorige kennis oordra op
die teikentaal. As dit tot sy voardeel is, word dit "positive transfer" genoem. Maar as die
aanleerder se vorige kennis sy aanleerproses ontwrig dan word dit "negative transfer" of
"interference" genoem d.w.s. versteuring. Wanneer 'n persoon kenmerke van sy
moedertaal op die teikentaal oordra, is dit "intel1ingualtransfer", 5005 by die aanleer van
'n tweede of derde taal, Wanneer 'n aanleerdsr verkeerde veralgemenings maak van die
reels binne dieselfde taal, dan is dit "intralingual transfer" (Brown 1980:173-174).
2 Met "prirnere taal" word bedoel die een taal waarmee 'n taalgebruiker opgroei, "sy
moedertaal, waarvan hy die sisteem onder normale omstandighede min of meervolkome
leer beheers." (Van Wyk 1966:29 )