Tips voor tekstschrijvers - Leporello Uitgevers

preview pane
Bovenste deel van een e-mailing dat (afhankelijke van de instellingen)
zichtbaar is in het e-mailprogramma, zonder dat de ontvanger het bericht
heeft geopend. In combinatie met de subjectregel en de afzender
reden voor de ontvanger om te verwijderen of te openen. Een aantrekkelijke
preview pane bevat bijvoorkeur een afbeelding, liever van een
persoon dan van een apparaat.
proeflapje
Paar regels of alinea’s om jezelf of je opdrachtgever te laten zien hoe
jouw ideeën zich vertalen in een concrete tekst. Handig wanneer je
bijvoorbeeld een ondernemingsplan als een tijdschrift wilt presenteren.
Dan laat het proeflapje zien hoe een beleidstekst er in de vorm van een
tijdschriftartikel uitziet. En ben je in staat om de gevolgen van het idee
te beoordelen. Als je daar mee wacht tot je tegen de opmaak aan zit, is
het te laat. Vooral wanneer de opdrachtgever vindt de vorm uiteindelijk
toch niet bij de inhoud past. Kom je tijdig met je proeflapje en je
compleet opgemaakte pagina, dan ben je in staat een goed oordeel te
geven. Dit geldt voor alle voorstellen voor bijzondere vormen: mediatips
in de vorm van een receptenboek, een jaarverslag in de vorm van
een reisverhaal: prachtige ideeën. Maar laat in een vroeg stadium zien
wat die keuze betekent voor beeld, tekst en uitvoering. Daarmee voorkom
je een hoop gedonder. Bovendien ben je dan in staat een gedetailleerd
antwoord te geven op de vraag “en wat kost dat?”
P.S.
Post scriptum: van oorsprong een toevoeging aan een brief. Nu de
plek om de belangrijkste boodschap van de mailing te herhalen in
combinatie met de oproep om vooral snel te reageren. De ontvanger
leest de PS altijd. Een goede reden om ´m te gebruiken, maar zonder
kan het ook.
rationale
Verantwoording van je creatieve keuzes. Een rationale schrijf je wanneer
je je werk inzendt voor een prijsvraag. Of voor een opdrachtgever
die er prijs op stelt een onderbouwing van het concept te hebben.
retorica
Oneerbiedig geformuleerd: tips voor een overtuigend betoog en
overtuigende teksten. De retorica vindt z´n oorsprong in de vijfde
eeuw vChr en is later door Aristoteles en anderen verder uitgewerkt.
De retorica onderscheidt vijf onderdelen. De eerste is de inventio: het
vinden van de juiste argumenten. Dan volgt de dispositio: de wijze
waarop je het materiaal ordent en presenteert. Na het exordium, een
inleiding die interesse op moet wekken, volgt de narratio waarin
de relevante feiten aan de orde komen. Dan volgt de kern, de
argumentatio met daarin ondersteunende argumenten (confirmatio)
en het weerleggen van tegenwerpingen (refutatio). De peroratio is een
samenvatting van de essentie van het betoog. Het derde onderdeel is
de elocutio, ofwel de stijl. De spreker en auteur moet beschikken over
het vermogen tot correct, duidelijk, fraai beelden en passend taalgebruik.
In dit onderdeel van de retorica vind je de bekende stijlfiguren
zoals inversio, het omkeren van de gebruikelijke woordvolgorde en
de herhaling van woorden of woordgroepen: repetitio. Deel vier gaat
over het geheugen van de spreker, memoria, die immers uit zijn hoofd
moet spreken. Het vijfde deel is actio ofwel voordracht, de vaardigheid
in het juist benutten van stem en gebaar. Hoewel effectieve persuasieve
teksten van nu de inleiding en de narratio overslaan en direct ter zake
komen, is de essentie van de retorica nog steeds van toepassing op het
werk van de tekstschrijver.
rijgen
Laatste woord van een zin gebruiken om de volgende zin mee te
beginnen. Een techniek die na x al irriteert. Spaarzaam gebruiken.
Belangrijk is rust. Rust om je gedachten te ordenen en na te denken.
Na te denken over ...
RSS
Really Simple Syndication, een techniek die werkt via zogenoemde
feeds. Daardoor ontvangt je updates van programma’s (bijvoorbeeld
nieuws of sport) automatisch op je computer.
5 5