letters en punten - Taalunieversum

Markant Nederlands heeft een gelijkaardige aanpak. De spellingoefeningen zitten gebundeld achter
de thema’s. Voor het aso bepaalt de leerkracht het tempo en de timing van de oefeningen, eventueel
op basis van een diagnostisch dictee. In een vademecum staan de spellingregels. Voor het tso is er
elke vijfde les een spellingles waarin verschillende spellingregels (doorgaans vier) aan bod komen en
herhaald worden. Ook in Markant Nederlands wordt spelling onder taalbeschouwing geplaatst.
Bij Vitaal Nederlands is de aanpak een beetje anders. Hoewel in de handleiding staat dat de spelling
wordt getraind naar aanleiding van schrijfopdrachten, staan er toch vooral theorie en oefeningen
samen in het werkboek. Er wordt geen onderscheid gemaakt tussen een a-boek en een t-boek.
Alle methodes beschikken ook over digitaal oefenmateriaal. Voor sommige methodes is dat materiaal
sterk uitgewerkt, en krijgen de leerlingen feedback op de gemaakte oefeningen, bijvoorbeeld bij
Vitaal Nederlands.
4.2.3 Tweede graad secundair onderwijs
In Nieuw Netwerk Nederlands voor 3 aso en 4 aso is spelling in het leerboek opgenomen als een
theoretisch naslagdeel (spellinggids, vademecum). In het werkboek en op de cd-roms staat een
oefendeel spelling. Van integratie met andere componenten van het vak (taalbeschouwing,
schrijfvaardigheid) is nauwelijks sprake.
In Nieuw Netwerk Nederlands voor 3 tso en 4 tso is spelling (samen met grammatica en taalschat)
opgenomen in de leerlijn ‘taalbeschouwing, taalgebruik en teksten’. Naast de herhaling van enkele
knelpunten (zoals werkwoordspelling, moeilijke meervoudsvormen en de verbuiging van het
bijvoeglijk naamwoord) wordt in deze leerlijn ook aandacht besteed aan de eigen spellingvaardigheid
van de leerlingen. Aan de hand van een diagnostische spellingoefening moeten ze hun eigen
spelfouten en zwaktes opsporen en extra oefeningen maken op de cd-rom. Na afloop blikken ze terug
op hun persoonlijke remediëring en vorderingen. Er is ook aandacht voor de attitude om spelling in
hun eigen schrijfopdracht te controleren. Per onderdeel van de methode worden dertig ‘spelbrekers’
genoemd, dat zijn woorden die leerlingen moeten beheersen met gebruikmaking van de
geheugenstrategie.
In Markant Nederlands is de leerstof voor 3 tso en 4 tso onderverdeeld in ‘lesblokken’. Na vier
blokken wordt er telkens een volledige les aan spelling gewijd. Hierbij worden grotendeels
knelpunten herhaald (werkwoordspelling, hoofdletters, interpunctie...).
In Markant Nederlands voor 3 aso en 4 aso is bij de component ‘schrijven’ een kruisverwijzing
gemaakt naar ‘Correct taalgebruik: spelfouten’ met diagnostische toets. In het Vademecum voor de
tweede graad komen spelling en interpunctie aan bod in het onderdeel ‘Correct taalgebruik: spelling’
en ‘Correct taalgebruik: leestekens’. Achteraan in de werkboeken staat oefenmateriaal waarmee de
leerlingen via begeleid zelfstandig leren (BZL) aan de slag kunnen, naargelang van de behoeften van
de leerlingen of leerkracht.
In Vitaal Nederlands voor de tweede en derde graad aso worden spelling (en interpunctie) niet meer
cursorisch behandeld, maar uitsluitend naar aanleiding van de schrijfopdrachten. De leerling werkt
aan die onderdelen waarmee hij problemen heeft. De theorie vindt hij in het Compendium (tweede
graad en derde graad), de oefeningen staan op cd-rom (met feedback). In Vitaal Nederlands voor
4 aso staan ook spellingoefeningen achteraan in het werkboek.
40