letters en punten - Taalunieversum

Hoofdstuk 5. De onderwijspraktijk: praktijkdeskundigen
5.1 Inleiding
De beschrijving van de onderwijspraktijk was in het vorige hoofdstuk gebaseerd op het aanbod in de
methodes. In dit hoofdstuk berust de beschrijving op focusgesprekken die we gevoerd hebben met
enkele deskundigen die uit hoofde van hun functie de onderwijspraktijk, evenals de leerplannen en
methodes, goed kennen. Sommigen van hen zijn pedagogisch begeleider of lerarenopleider, en zijn
betrokken of betrokken geweest bij de ontwikkeling van eindtermen, leerplannen of taalmethodes.
Wij danken graag: Steven De Laet, Bart Masquillier, Marc Stevens (lager onderwijs), en Marc
Smolenaers, José Vandekerckhove, Rudi Wuyts, Luc Wyns (secundair onderwijs) 36 . De gesprekken
werden gevoerd aan de hand van een vooraf bezorgde leidraad met gespreksvragen. 37
Wij willen onderstrepen dat de uitspraken in dit hoofdstuk berusten op inzichten, percepties en
overtuigingen van de gesprekspartners, die noodzakelijkerwijze een zekere mate van subjectiviteit
hebben, zodat we niet zonder meer mogen veralgemenen. Tegelijk menen wij dat hun inbreng
bijzonder nuttig is als aanvulling en een vorm van triangulering bij onze informatie uit andere bronnen
(eindtermen, leerplannen en opbrengstgegevens).
5.2 Lager onderwijs
5.2.1 Leerlijnen
De onderwijspraktijk sluit volgens onze zegslieden aan op wat de leerplannen aan opbouw
voorhouden, en die gaat van wat traditioneel beschouwd wordt als eenvoudig of gemakkelijk naar
moeilijk. Hoewel de leerplannen strategieën noemen, zijn hun leerlijnen niet gedacht in termen van
strategieën. Recente spellingmethodes en een aantal leerkrachten staan verder dan de leerplannen en
volgen een strategiegerichte aanpak: leerlingen leren inschatten met welk probleem ze te maken
hebben en dan beslissen hoe ze het gaan schrijven, eventueel gaan opzoeken. Tegelijk wordt de
spelling in het lager onderwijs grotendeels cursorisch aangeboden en ingeoefend.
De lagere school is, net als het secundair onderwijs, onrealistisch wanneer ze verwacht dat spelling en
interpunctie vrijwel verworven zijn op het eind van de lagere school, en zeker tegen het eind van de
eerste graad secundair.
5.2.2 Beheersing
Onze zegslieden menen dat kinderen tegen het eind van de lagere school globaal gesproken vrij
behoorlijk schrijven. Toetsen van OVSG geven voor meer frequente woorden correctscores tot tussen
80 en 90 procent 38 . Onze informanten hebben geen aanwijzingen dat kinderen nu minder goed zouden
spellen dan vroeger. Wat veel kinderen echter nog niet goed beheersen zijn de regels rond verenkeling
en verdubbeling (zie ook 4.1.4), en de regels voor de spelling van werkwoorden.
Als je kinderen interpunctie in de spellingboeken laat oefenen, zijn ze vrij goed in staat deze
oefeningen te maken. Daarbuiten is de interpunctie vaak onvoldoende. Het zal nog redelijk goed gaan
voor punt, vraagteken en uitroepteken, en het gaat dramatisch fout bij komma en bij dubbelepunt voor
36 Zie bijlage.
37 Zie bijlage. Wij maken van de gelegenheid gebruik om Inge Verbeeck, onderzoeksmedewerker bij IOIW
(UA) van harte te danken voor het protocolleren van de gesprekken.
38 Zie ook hoofdstuk 6, par. 6.2.2.
43