letters en punten - Taalunieversum

5.4.6 Oefenvormen en -materialen
Het wordt als een probleem ervaren dat de leer- of werkboeken van de methodes of de aparte
spellingdelen inzake spelling en interpunctie in de eerste graad B-stroom vrij traditioneel opgevat zijn.
Ze bevestigen leraren in traditionele opvattingen en werkwijzen.
Als er in de eerste graad B-stroom een koppeling met een thema of opdracht gemaakt wordt, is die erg
kunstmatig. Spelling wordt niet echt met schrijven verbonden.
In delen voor de bovenbouw is het stramien veelal: theoriepresentatie, toepassen in oefeningen, en de
opdracht om dat nu in een volgende schrijfopdracht ook toe te passen.
5.4.7 Attitudes
Juist omdat B-stroom- en bso-leerlingen het vaak moeilijk hebben met goed spellen zoeken scholen
naar middelen om aan de spellingattitude te werken. In de eerste graad treden leraren weinig
bestraffend op bij spelfouten. In sommige scholen in de bovenbouw waar spelling gekoppeld wordt
aan schrijven, worden leerlingen met goede punten beloond voor wat ze goed geschreven hebben, en
niet bestraft voor wat fout is.
Leerkrachten proberen ook bij hun leerlingen de attitude te stimuleren om hulpstrategieën te
gebruiken.
5.4.8 Belang van spelling en interpunctie – taalbeleid
In veel beroepen waar de bso-studierichtingen voor opleiden, vereisen de uitvoerende taken slechts
erg beperkte schrijftaken zoals een formulier invullen, een beperkt werkverslagje opstellen of een
opmerking inschrijven (‘er is een probleem met kamer 35’), waar de boodschap wel, maar correcte
spelling of interpunctie niet belangrijk is.
De richting ‘kantoor’ is in dit opzicht verschillend. Hier hebben veel uitvoerende taken te maken met
het opstellen van documenten. De leerlingen krijgen bijvoorbeeld in een sjabloon een klachtenbrief
die ze moeten uittikken en waarin ze spelfouten moeten kunnen herkennen en verbeteren. Dat leren ze
in de handelsvakken, PAV werkt daarbij ondersteunend.
In alle bso-richtingen zijn er in de derde graad een paar situaties waar spelling en interpunctie
aanzienlijk meer belang hebben: stage, en vooral de afsluitende ‘geïntegreerde proef’ (GIP) 43 . Leraren
technische of praktijkvakken willen voor de jury van een GIP niet onderuitgaan met werkstukken van
hun leerlingen die door taal- en spelfouten ontsierd worden. In het kader van taalbeleid, dat
langzamerhand tot de scholen doordringt, zoeken scholen nu naar een passende samenwerking en
rolverdeling voor de taal- en spellingbegeleiding van de leerlingen bij hun werkstuk. Bij de nieuwe
visie op taalbeleid behoort bewaking van de talige vorm van schrijfproducten tot de
verantwoordelijkheid van alle leraren, terwijl men vroeger geneigd was dat volledig naar de leraar
PAV toe te schuiven. Toch is er het probleem dat veel leerkrachten van technische en praktijkvakken
het vaak zelf moeilijk hebben met taal, en zeker met vormelijke aspecten als spelling en interpunctie.
43 In het kso, tso en bso omvat het eindexamen een ‘geïntegreerde proef’, vergelijkbaar met wat in Nederland
‘profielwerkstuk’ of ‘meesterproef’ heet. De leerlingen moeten voor de GIP een werkstuk voorbereiden waarin
kennis en vaardigheden uit verschillende vakken samengebracht worden. Ze dienen het werkstuk uiteindelijk
veelal in schriftelijke vorm in, en presenteren het mondeling voor een gemengde jury.
53