Jaaroverzicht Vlaamse havens 2007 - VNSC Communicatie

70
Sociaaleconomisch belang
cluster”, of het geheel van bedrijfstakken (onder-
nemingen en leveranciersketens) die aan de havens
verbonden zijn. Al naargelang het land of de regio
kan de interpretatie enigszins verschillen, maar alge-
meen wordt aangenomen dat de haven zich op het
kruispunt van die activiteitstakken bevindt. Om het
belang van de haven te kennen moet men bijgevolg
die bedrijfstakken bestuderen die de haven uitmaken
of die ermee interactie hebben. Daarom worden in de
studie van de havenactiviteit in België twee clusters
onder de loep genomen: de maritieme cluster en de
niet-maritieme cluster.
De maritieme cluster omvat de bedrijfsactiviteiten
die eigen zijn aan de havens en waarvan het bestaan
essentieel is voor de havens. Tot die bedrijfsactivi-
teiten behoren het beheer en het onderhoud van de
havens, navigatie, overslag, opslag, baggeren, vis-
serij, maritieme diensten, exploitatie van zeesluizen
enz.
Tot de niet-maritieme cluster behoren vier segmenten
die, niettegenstaande ze geen rechtstreekse econo-
mische band hebben met de havenactiviteiten, toch
van belang zijn voor de havens omdat de niet-mari-
tieme cluster voor een deel van haar activiteiten direct
afhangt van de geografische nabijheid van die havens.
Het betreft vier segmenten:
n Het segment industrie dat onder meer de chemische
industrie, de metaalindustrie, de automobielindu-
strie en de energiesector omvat;
n Het segment handel, dat de keten van de tussen-
personen in de handel omvat, die een band met
de havens hebben, zoals toeleveranciers, import-
export bedrijven, handelsbedrijven die een band
hebben met de bovengenoemde industrie;
n Het segment vervoer over land, dat de verschillende
vervoermodi te land omvat (wegvervoer, spoorweg-
vervoer, pijpleidingen enz.);
n Het segment andere logistieke diensten, dat de
bedrijven groepeert die niet-specifieke maritieme
diensten leveren in de havens, zoals informatica-
diensten, financiering, sommige openbare diensten
enz.
De bedrijven die behoren tot de maritieme cluster
maken de havenactiviteit uit en hebben bijgevolg een
rechtstreeks economisch verband met de havens. De
bedrijven van de niet-maritieme cluster daarentegen
hebben slechts een onrechtstreekse economische band
met de havens, een band die tot uiting komt door hun
vestiging in het havengebied.
Het al dan niet opnemen van een onderneming in de
analyse van de Nationale Bank verschilt naar gelang
de cluster.
Voor de niet-maritieme cluster worden eerst de activi-
teiten (Nace-codes) geselecteerd die van belang kunnen
zijn voor een haven. Bij de bepaling daarvan heeft men
zich gebaseerd op de studies die in het verleden werden
gemaakt. Ondernemingen die voldoen aan dit functio-
neel criterium moeten bovendien ook nog voldoen aan
een geografisch criterium, d.w.z. zij moeten daadwer-
kelijk in het gedefinieerde havengebied liggen.
Die definiëring van het havengebied berust op het
koninklijk besluit van 2 februari 1993, dat op 4 maart
1993 in het Belgisch Staatsblad werd gepubliceerd.
Het havengebied kan wijzigen in functie van politieke
keuzes, van ontwikkelingen en overeenkomsten op het
gebied van het milieu en ruimtelijke ordening. In functie
van de studie van de Nationale Bank werden de vier
Vlaamse havengebieden aan de hand van de straatna-
men en de postcodes opnieuw nauwkeurig in overeen-
stemming met het KB gedefinieerd. Het volstaat in de
toekomst na te gaan of een bepaalde straat nog tot het
havengebied behoort om de bedrijven die er gevestigd
zijn al dan niet op te nemen in de studie.
Voor wat de bedrijven betreft die in meerdere arrondis-
sementen vestigingen hebben, werden met behulp van
gegevens van het Instituut voor de Nationale Reke-
ningen de exploitatiezetels in het havengebied gese-
lecteerd.
Voor de bedrijven van de maritieme cluster primeert
het functioneel criterium, wat dus impliceert dat het
voor die bedrijven niet noodzakelijk is dat ze in het
havengebied zijn gevestigd. Voor sommige activitei-
ten, die in de Nace-classificatie te ruim kunnen worden
geïnterpreteerd, wordt evenwel ook een geografische
vereiste gesteld.