SLUIS IN VLAANDEREN VERLOREN EN HERWONNEN Studies ...

Zeeland niet worden aangevallen. Hier was de Spaanse herovering op de laatste
natuurlijke verdedigingslinie gestoten: water en moerassen. Forma die de moeilijkheid
van militaire operaties in dergelijke gebieden niet onderschatte, had al tijdens het
beleg van Antwerpen het alternatief van beloften en concessies bedacht. Maar koning
Filips II weigerde pertinent enige toegevingen te doen op religieus gebied, zodat de
ontstane malaise in het Staatse kamp na de val van Antwerpen, nog de enige troefkaart
was die hij in handen had. Daardoor zag Parma zich verplicht het gros van zijn
troepen te laten marcheren naar de meer voedselrijke gebieden aan Rijn en Maas.
Mocht hij slagen (!) dan zou hij het jaar nadien met Verdugo over de rivieren trekken
en zo doorstoten naar de laatste schuilhoek van de Opstand: door de IJssellinie en de
weg naar Groningen en noordwestwaarts naar Utrecht, Amsterdam ...
Maar de heroveringen op de Staatsenr werden schaarser en schaarser. Spijt de grootste
geldzending sinds 1575 en de inname van de strategische Maassteden Grave, Negem,
Venlo, Neuss en Mörs, trad tijdens de winter van 1585-86 een snelle verandering op.
De Engelse hulp aan de Opstandige Gewesten én het voedselgebrek én een tekort aan
manschappen, waren begin 1587 de oorzaken van het stagneren van Parma's militaire
operaties.
Bijna helemaal werkeloos werd hij, toen in mei van dat jaar Filips II definitief tot een
invasie in Engeland besloot en een deel van de in de Nederlanden gestationeerde
troepen voor deze expeditie moest worden beschikbaar gesteld. Elke militaire operatie
werd nu een onderdeel in de koortsige voorbereidingen tot de grote "Engelse
onderneming". En Parma kreeg het bevel zijn leger te splitsen. Nog in diezelfde
maand liet hij de maestro del campo sire de Haultepenne met een deel van zijn troepen
oprukken naar Gelderland, om er de Veluwe in de omgeving van Arnhem te
overrompelen. Het ander deel marcheerde naar de kust van Vlaanderen waar nog twee
steden "Staats" waren: Oostende en Sluis.
Van de Betalinghe, de Trafficque op den Vyand ende Vivres
Kort na de val van Antwerpen deed de mare al gauw de ronde dat Parma nu de laatste
bolwerken van de rebellen in Vlaanderen zou aanvallen. Alleen nog in het
noordwesten van dit graafschap hielden twee steden stand: de havenstad Sluis en de
sterke door de duinen beschutte vesting langs de zee, Oostende. Wanneer de geruchten
doordrongen dat Parma met een sterke macht hun Steden bedreigde, riepen beide
garnizoenscommandanten om hulp. Noch het door een Engels garnizoen verdedigde
Oostende, noch Sluis dat het moest stellen met een eigen burgerwacht - weliswaar
versterkt met krijgshaftige Vlaamse en Waalse calvinistische immigranten, die zo
dicht mogelijk in de buurt van hun vaderland wensten te blijven - was op een beleg
berekend.
In deze nood vroegen de Zeeuwse gezanten op 23 september aan de Staten-Generaal
om zo vlug mogelijk enige gemonsterde ende betoelde Engelsche soldaten voor een
tweetal maanden aan Sluis af te staan. Dat nadrukkelijk om betaalde soldaten
gevraagd werd wijst op de bestaande geldnoodsituatie in het Staatse gebied. Meer dan
eens hadden zowel de plaatselijke garnizoenscommando's als de gedeputeerde raden
van Zeeland, bij de Staten-Generaal het uitblijven van geldzendingen aangeklaagd,
‘nyettegenstaende vele schoonen ende groote geloeften hen gedaen’. De situatie eiste
een dringende oplossing wilde men niet genoodzaakt worden om "Sluis, Oostende,
Bergen-op-Zoom, de forten ende alle saken te laten lopen in confusie".
Al even erg was het gesteld met de ravitaillering. Geldgebrek was de oorzaak dat in
het najaar van 1585, tot teghenstaen teghen 't voorz. verwachte ghewelt ende belegh,
17