SLUIS IN VLAANDEREN VERLOREN EN HERWONNEN Studies ...

menichten van kleijne schuijten ende kleijne botes, die elk zo'n 20, 30 of 40
manschappen konden aanvoeren.
Deze "flottieljes" zouden dan bij opkomend tij meelt een starcke furije kunnen
opgroeien tegen de in het Sluise Gat, in de diepte daer nijedt toegestaeck is (= geen
palissadering) liggende twee oorlogsschepen en vijf galeien. Met een krachtige aanval
konden deze boten overmeesterd en de ankertouwen doorgehakt worden. … unde
alsoe meett incomen offte meett wasschen vant water meett die schepen naer die stadt
dryeffen.
Het inzetten van grote vaartuigen voor deze operatie kon alleen maar problemen
teweegbrengen, Ze zouden een té gemakkelijk doelwit zijn voor het Spaanse
scheepsgeschut en voor langes die haeffen 8 offte 10 grote geweldige stucken. Dit was
de reden waarom Wychegerde het nut van een groot aantal kleine én gemakkelijk
wendbare bootjes, die veel moeilijker onder vuur konden genomen worden, deed
inzien. ... want dije souden verspredt comen unde op solcke manijer soude men die
schepen aft lopen unde daermede naer die stadt drijeffen.
Daarom was het ook beter de operatie tijdens de nacht te laten doorgaan, daar het
gebruik van grof geschut en musketterije dan veel minder efficiënt was, Wel moesten
er guede bekende piloten als stuurlui ingezet worden, omdat de Spanjaarden de bakens
in het Sluise Gat op de zandbaken geplaatst hadden; wandt souden anders bedrogen
worden unde alle die schepen om den hals brengen..
De grote vereiste was wel een dappere en uiterst gedisciplineerde bemanning. Want
ofschoon de capaciteit van die kleijne schuijten slechts 40 of 50 man bedroeg, zouden
de Spanjaarden als die ijedt sagen zonder verwijl met veel volk erop afkomen.
Alhoewel ze niet zo starck sijn als voer, lag haer meeste unde prijnsijpaelste macht in
de goede orden; het waren immers de best getrainde en betrouwbaarste soldaten
waarover Parma beschikte. Voorts moesten de ontzetters rekening houden met het feit
dat die prijnse alle secreten weedt eer se in wacht worden gestelt. Dagelijks werd de
staf van het Spaanse kamp ingelicht over hetgeen in Engeland, Holland, Zeeland ende
overall gescheydt. De Spaanse "intelligence service" verliep in hoofdzaak via
Oostende van waaruit sommige Engelsen alle advertijssemendt, maar vooral
spionnen, vermomd als landlieden in boerenkledij, comen seggen alles watter
passijrdt; en dat ijs een grote ffoute.
Maar de bevrijding kwam niet opdagen, alle voorstellen en raadgevingen ten spijt.
Toen Elizabeth I rond 21 juli het verlies van de Grote Schans vernam - wat Leicester
niet zo dramatisch vond! - verweet ze haar gouverneur-generaal het té lange uitblijven
van een ontzet en beval hem zo spoedig mogelijk in actie te komen.
Op 26 juli, zeven weken na de aanvang van het beleg, leek het erop dat de bevrijding
op komst was. Vanop de Sluise kasteeltorens konden de wachters de Zeeuws-
Hollands-Engelse vloot ontwaren die met 5.000 infanteristen en 600 ruiters tussen
Vlissingen en Sluis aan de monding van de Westerschelde lag. Aan boord bevonden
zich naast Leicester die voor eenen goede hoop schepen, schipvolk ende
gereetschappe gezorgd had, de admiraal-generaal prins Maurits en zijn luitenant in
Zeeland admiraal Justinus van Nassau. Om de ontstane onenigheden tussen Leicester
en Maurits - die onder supervisie van de Staten-Generaal handelde - over de
aanvalstaktiek van Parma's blokkade in het Sluise Gat te ontlopen, was de Engelse
vlootvoogd Charles Howard naar Oostende gezeild, waar hij de evolutie afwachtte.
Ondanks de woordenwisselingen, ruzies en tegenstrijdige plannen, liet Leicester
tussen 26 en 29 juli driemaal een poging ondernemen om met zijn troepen tot Sluis
door te breken. Doch telkens belette hen een zeer krachtige westenwind om tot actie
50