SLUIS IN VLAANDEREN VERLOREN EN HERWONNEN Studies ...

schuiten mogelijk was. Deze forten lagen langs de toen belangrijkste toegangswegen
tot de stad en sloten deze voor de vijand af. Vanuit Nieuwpoort, Zandvoorde, Ieper,
Brugge en Bredene was het dus onmogelijk om de stad te bereiken. Overige schansen
en forten, die tijdens de belegering van 1601-1604 werden opgetrokken en die de
kring van afzonderlijke forten en legerkampen steeds dichter bij de belegerde stad
deden aansluiten, zijn de schans Sint-Catharina (stervormig), de Sint-Michielsschans
of fort Colombaye, het fort van Bredene en het vooruitgeschoven bolwerk Sint-
Philippus.
Aan de oostzijde van de stad werden vanaf 1602 verschillende schansen opgetrokken.
Charles de Longueval, graaf van Bucqoy, liet in januari 1603 de schans Sint-
Anthonius in de polders van Bredene bouwen en naar de oostelijke havenmond toe
verlengen. Deze constructie had de vorm van een dam en droeg de naam Luysbos (of
Huysbos). Het werd door de Staatsen bestempeld als ‘het groote niewe werck vande
vijant’ . Door middel van de zogenaamde ‘sausysen’, die in rijen stonden opgesteld,
werden verbindingen met het legerkamp van Bucqoy en met de duinen mogelijk
gemaakt.
Op deze wijze waren dus twee fronten geopend: een zuidwestelijk, waar in het fort
Albertus het hoofdkwartier van aartshertog Albrecht gelegen was, en waar de
kwartieren van graaf Trivulzio, van de Spaanse kampmeester de Bracamonte en de
troepen van Jeronimo de Monroy zich samentrokken in tentenkampen. Meer oostelijk
bevond zich het kwartier van Frederik van den Berg. Een tweede front werd op de
polders van Bredene geopend, doordat de legers van Bucquoy er zich gevestigd
hadden. Dit front zou eerder een controlerende taak vervullen dan een aanvallende.
Dat de krijgsverrichtingen vanaf de komst van veldheer Ambrogio Spinola op 8
oktober 1603 een definitieve en snelle wending zouden nemen, heeft veeleer met de
input van nieuw kapitaal en goed getrainde manschappen te maken dan met een
cruciale vernieuwing in de aanvalsstrategie.
Er kan evenwel een aantal tactische wijzigingen in aanvalstechniek worden
opgemerkt. Algemeen beschouwd was Spinola op zoek naar de zwakste punten in het
verdedigingsfront van Oostende, om juist daar een doorbraak te forceren. Daartoe
heeft hij twee wijzigingen doorgedrukt. Vooreerst reorganiseerde hij het volledige
beleg door aan elke betrokken natie van de participerende troepen een grote mate van
zelfstandig optreden toe te laten. Daardoor werd de concurrentie tussen de
verschillende legereenheden vergroot. Tegelijkertijd zou op een efficiënte wijze de
zwakste plek in het verdedigingssysteem van de belegeraar worden gevonden.
De tweede tactische wijziging bestond erin om door middel van approches en
mijngangen de verschillende zuidwestelijke gebastioneerde fronten in te nemen.
Vanaf maart tot september 1604 werden deze nieuwe goed gecoördineerde aanvallen
door de geallieerden ingezet. Drie naties waren elk verantwoordelijk voor een
approche.
De Waalse en Bourgondische troepen namen op 1 april 1604 het Helmont bolwerk in,
nadat een mijngang de saillant had doen instorten. De Italianen naderden met een
approche tot tegen het Westravelijn en namen het in. Ten slotte veroverden de
Spaanse troepen door een combinatie van buskruitmijnen en met rijshout versterkte
approches een maand later het Polderbolwerk en het bastion Porc-Epic. De
Hoogduitsers namen de verovering van de opeenvolgende versterkingen van de oude
haven voor hun rekening. Met approches bestookten zij Santhill, Schottenburg en
Bekaf, de drie bolwerken gekeerd naar de zee, maar zij slaagden er aanvankelijk niet
in om deze te veroveren. Het resultaat van deze nieuwe systematische wijze van
77