SLUIS IN VLAANDEREN VERLOREN EN HERWONNEN Studies ...

2. MARTELAREN TE SLUIS IN VLAANDEREN
Door A. Bauwens
Deze brochure beoogt in de voornaamste plaats de strijd te schetsen rondom het
verlies en de herwinning van het zeestadje Sluis in Vlaanderen. Het verlies van Sluis
door de inname van de Hertog van Parma neemt een bijzondere plaats in tijdens de
oorlogen die in de aanvang van de 80- jarige oorlog gevoerd werden. Dit zal in het
volgend hoofdstuk worden aangetoond.
Van nog groter belang was de herwinning van Sluis door Prins Maurits in 1604. De
grens tussen Spaans-Vlaanderen en Staats-Vlaanderen werd mede bepaald door deze
overwinning. Het gedeelte van Vlaanderen wat wij nu kennen als Zeeuws-Vlaanderen
is in godsdienstig opzicht zowel als economisch aspect er beslist niet op achteruit
gegaan.
Binnen Sluis werden in de dageraad van de Reformatie gelovigen gevonden die de
leer van “den reine Woorde Gods” waren toegedaan.
Jheronimus en Michiel Ratgheers om het 'feit van religie' vervolgd.
Uit de kritiek van hervormingsgezinden op misstanden in de rooms-katholieke kerk,
ontwikkelden zich in de loop van de 16e eeuw, nieuwe religieuze ideeën. Deze
afwijkende godsdienstige opvattingen vonden al snel een gunstige weerklank in het
Oostkwartier van het Brugse Vrije, het gebied Sluis-Oostburg-Breskens, dat
doorsneden werd door de natuurlijke verbindingsweg tussen Brugge en de Zeeuwse
hoofdstad Middelburg; de reisweg bij uitstek, voor de hervormden van beide steden
die met elkaar contact zochten. Dat het daarbij te Sluis evenmin stil was rond de
nieuwe leer hoeft ons nauwelijks te verwonderen.
"Op 22 juni 1553 werd in het havenstadje Jacob de Muelenaere, alias Goossins,
gestraft om zich misprijzend te hebben uitgelaten over de eucharistie. Voornamelijk
echter leden van de familie Ratgheers traden hier bijzonder op de voorgrond.
Jerome Ratgheers kwam in 1555 in aanraking met het gerecht. Tien jaar later, op 5
april 1565, werd te Sluis voor het eerst sinds mensenheugenis een brandstapel
opgericht, voor Michiel Ratgheers die tot op het laatste ogenblik zijn protestantse
geloofsovertuiging gestand bleef."
Het beeld van de 'famille' Ratgheers kan nader gepreciseerd worden.
Zo werd Jheronimus Ratgheers, volgens de rekening van de baljuw van Brugge en het
Vrije, de laatste dag van mei 1555 veroordeeld "... de pier merchy sur ses genoulx
adieu et justice pour ses mesfoucten et ordonne dese regler comme ung bon crestien a
prie desire rigoereusement corrigie." Eind 1572 volgde, wederom op verdenking van
ketterse sympathieën, een hernieuwde aanhouding. Tijdens de daarop volgende
verhoren kwamen een aantal interessante gegevens aan het licht. Gegevens van de
dag, die ons kunnen helpen het toenmalige beeld van onze contreien te completeren.
Jheronimus Ratgheers, de inmiddels 64-jarige vrijlaat van Aardenburg, werd op 4
december 1572 een eerste maal verhoord. Op de vraag van de schepenen van het
Brugse Vrije, wat hij tegen Adriaen Ghijsels zei, op het moment dat er een priester
met het h. oliesel passeerde, antwoordde Jheronimus Ratgheers, niets. Voorts
8