SLUIS IN VLAANDEREN VERLOREN EN HERWONNEN Studies ...

so door de wateren, morasschen ende verdroncken landen sten te ontcomen, soo sy
best conden.
Wilde hij zijn manschappen niet opofferen aan een puinhoop en smeulende asse, dan
moest Parma met deze vastberaden bedoelingen zonder uitstel rekening gaan houden.
Belegering of Afleidingsmanoeuvre?
Ondertussen bedreigde een Staats leger de stad 's Hertogenbosch, waardoor de gehele
rechtervleugel van Parma's leger in Oost-Vlaanderen in diskrediet kwam en het dus
snel, maar voorzichtig, geboden was de strijdkrachten opnieuw te hergroeperen. Reeds
van voor de aanvang van het beleg van Sluis was de Spaanse landvoogd zich bewust
van gevaarlijke vijandelijke raids die tegen de steden en dorpen van Brabant konden
ondernomen worden, Zijn vrees was niet ongegrond. Op 2 juni 1587 besloten de
Staten-Generaal om aan prins Maurits en generaal Norris de advertentien van Sluis te
sturen, opdat zij met hun legers, tzy te platte lande oft andersins, Parma zouden
afleiden. Zij hadden immers gehoord dat hij van plan was yet t' exploicteren in
Vlaenderen.
Een tiental dagen nadien werd aan graaf Hohenlohe de leiding voor een
afleidingsexpeditie toevertrouwd. Zonder verwijl, terwylen die vyant is doende in
Vlaenderen had hij als opdracht het Brabantse platteland te verwoesten, steden en
dorpen tot overgave te dwingen en ze met zijn troepen te bezetten. Op 18 juni schreef
de Raad van State aan graaf Leicester: ‘wij zullen Brabant innemen en daar de oogst
vernielen en hopen daardoor de vijand zijn middelen af te nemen om het beleg voor
Sluis of andere plaatsen voort te zetten.’ Tweeëntwintig dorpen en twee kleine steden
(Helmond en Eindhoven) werden in vuur en vlam gezet. Maar door Den Bosch te
belegeren hoopten de Staatsen Parma te dwingen het beleg voor Sluis op te geven;
doch hierin vergisten ze zich. Van zodra deze stad daadwerkelijk belegerd en bezet
werd, liet Farnèse de seigneur d'Haultepenne met 4.000 infanteristen (Italianen, Walen
en Ieren) en een 1.000-tal ruiters, die de generaal-markies Del Gasto - die zich voor
Sluis bevond! - zou aanvoeren, uit Gelderland naar 's Hertogenbosch oprukken.
Vanuit hun kampement in de omgeving van Boxtel ontspon zich een hardnekkige
strijd om het dichtbij Den Bosch gelegen Fort Engelen, dat Hohenlohe veroverd had,
te ontzetten. Deze onderneming werd d'Haultepenne fataal. Tijdens de
schermutselingen van 13 juli overleed hij aan de gevolgen van een diepe keelwonde
en werden zijn troepen gedwongen de strijd te staken. De Staatsen bleven
aanvankelijk het fort bezetten, maar konden de herovering van 's Hertogenbosch door
de troepen van Del Gasto niet beletten. Ondertussen ging in het kamp voor Sluis het
gerucht dat het nieuwe veldleger van de Generaliteit het land van Kempen te vyer en
te sweert verwoest had, waardoor onder de koninckschen grote droefheyt en wanhop
ontstond.
Na de reductie van Den Bosch vervoegde markies Del Gasto met het Bobaldisch
regiment terug de belegeringstroepen voor Sluis. Parma had daartoe wijselijk besloten
omdat die vyandts maght tot des selfs verlossingh daghelijcks aenwies. Net als vaak
tevoren stond Parma opnieuw tussen vallen en opstaan, tussen overwinning en
catastrofe. Als het ontzet van de stad uitbleef wist hij reeds hoe het in het nauw
gedreven garnizoen zou reageren, Nu kwam het er dus op aan om zo snel mogelijk
achter de plannen van de voor anker liggende Engels- Hollandse strijdkrachten te
komen. Natuurlijk zouden de Staatse raids naar IJzendijke en Blankenberge bedoeld
zijn om - net als in Brabant - Farnèse, so hy volherde, van Sluis weg te trekken;
daarover had de landvoogd niet de minste twijfels. Beide sterckten, rechts en links van
Sluis gelegen, boden een niet te verwaarlozen proctectie voor het konincksche legher
47