Conceptrichtlijn Ernstige gedragsproblemen - NIP

449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
jeugdzorgwerkers de kwaliteit van hun beroepsmatig handelen vergroten. Ook kan de richtlijn cliënten
helpen om de juiste keuzes te maken.
De richtlijn is gebaseerd op de kennis die tijdens het schrijven van de richtlijn beschikbaar was. Het gaat
hierbij over kennis gebaseerd op de resultaten van wetenschappelijk onderzoek, praktijkkennis en de
voorkeuren van cliënten.
Richtlijnen zijn geen juridische instrumenten. Dat wil zeggen dat ze geen juridische status hebben, zoals een
wet, of zoals regels die op een wet gebaseerd zijn. Ze kunnen wel juridische betekenis hebben. Daarvoor moet
de richtlijn allereerst door de beroepsgroep worden onderschreven. De nu voorliggende richtlijn is
aangenomen door drie beroepsverenigingen. Deze zijn representatief voor de beroepsgroepen die werkzaam
zijn in de jeugdzorg. Samen werken ze aan het ontwikkelen van richtlijnen. Maar de juridische betekenis van
een richtlijn hangt ook af van diens praktische bruikbaarheid. De richtlijn moet bijvoorbeeld niet te vaag of te
algemeen gesteld zijn. Hij dient aan te geven waarop hij precies betrekking heeft, zonder zo ‗dichtgetimmerd‘
te zijn dat er weinig of niets van de eigen verantwoordelijkheid van de professional overblijft. Kunnen
jeugdzorgwerkers in de praktijk goed met de richtlijn uit de voeten, dan zegt dat iets over de kwaliteit en
daarmee de waarde van die richtlijn. Uiteindelijk is het aan de rechter om hierover een oordeel te vellen.
Oordeelt de rechter positief, dan maakt de richtlijn deel uit van de professionele standaard van de
beroepsgroep.
Essentieel is dat richtlijnen niet bindend zijn. De jeugdzorgwerker kán er daarom van afwijken. Hij móet er
zelfs van afwijken als daarmee – naar zijn oordeel – de belangen van de cliënt beter zijn gediend. Het is wel
van groot belang dat de beroepsbeoefenaar kan motiveren waarom hij van de richtlijn is afgeweken. Hij moet
zijn overwegingen en beslissingen zorgvuldig kunnen onderbouwen. Daarom moeten ze ook in het dossier
worden opgenomen.
1.6 Toepassing van de richtlijn
De jeugdzorgwerker weegt de aanbevelingen van de richtlijn mee in de besluitvorming. Hij brengt de ouders
en jeugdige van alle stappen in dit proces op de hoogte en draagt er zorg voor dat zij deze stappen ook
begrijpen. Waar mogelijk worden ouders ook bij de besluitvorming betrokken. Dat wil zeggen dat de
jeugdzorgwerker ouders en jeugdige uitlegt welke keuzemogelijkheden er zijn, om vervolgens na te gaan hoe
zij tegen deze opties aankijken. Welke voorkeuren hebben ze, en wat willen ze juist niet? Het is goed om daar
expliciet naar te vragen. De professional hoort deze voorkeuren mee te wegen bij de besluitvorming. Zo komt
er een proces van ‗shared decision making‘ op gang. Het idee is dat ouders en jeugdige zich makkelijker
achter beslissingen kunnen scharen als ze daar zelf over hebben kunnen meepraten. Uit wetenschappelijk
onderzoek is gebleken dat dit inderdaad zo werkt: cliënten zijn tevredener over de aangeboden zorg, en die
zorg heeft meer effect naarmate cliënten intensiever bij de besluitvorming worden betrokken. Daarom zijn
richtlijnen soms voorzien van een keuzehulp. Zo‘n keuzehulp kan de gezamenlijke besluitvorming faciliteren.
1.7 Leeswijzer
Hieronder volgt een beschrijving van de verantwoording en werkwijze van de ontwikkeling van de richtlijn
(paragraaf 2). Daarna wordt een nadere omschrijving van het begrip ‗ernstige gedragsproblemen‘ gegeven
(paragraaf 3).
Na dit inleidende hoofdstuk komen de vijf uitgangsvragen aan bod. Hoofdstuk 1 begint met de beschrijving
van het diagnostische proces van ernstige gedragsproblemen. In hoofdstuk 2 worden de type interventies
CONCEPT Richtlijn Ernstige gedragsproblemen_versie 11052012
12