Conceptrichtlijn Ernstige gedragsproblemen - NIP

348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
Inleiding
De Richtlijn Ernstige gedragsproblemen is bedoeld om diagnostiek en behandeling van ernstige
gedragsproblemen van jeugdigen in de context van het gezin en de school te onderbouwen en te
stroomlijnen. Door middel van deze richtlijn wordt geprobeerd de kwaliteit van de diagnostiek en
behandeling van jeugdigen en hun gezinnen te verbeteren.
Deze richtlijn is specifiek gericht op jeugdigen tot 18 jaar met ernstige gedragsproblemen en hun omgeving
(gezin en school). Hieronder vallen ook jeugdigen met een gedragsstoornis die binnen de jeugdzorg
behandeld worden. De richtlijn zal niet ingaan op delinquentie bij jeugdigen.
Deze richtlijn staat niet op zichzelf, maar sluit aan bij richtlijnen die eerder zijn opgesteld in de jeugdsector.
De preventie van ernstige gedragsproblemen krijgt vorm in de Richtlijn Opvoedondersteuning (in
ontwikkeling) en de Richtlijn Vroegsignalering van psychosociale problemen (Postma, 2008), beide
ontwikkeld voor de jeugdgezondheidszorg. Wanneer ernstige gedragsproblemen complex zijn, er sprake is
van comorbiditeit en de aanbevelingen in deze richtlijn onvoldoende effect sorteren, zijn de aanbevelingen in
de Richtlijn Gedragsstoornissen (in ontwikkeling) voor de jeugd-GGZ aanvullend voor de behandeling van
jeugdigen met ernstige gedragsproblemen.
1.1 Relevantie
Een uniforme richtlijn voor diagnostiek en behandeling van ernstige gedragsproblemen is om meerdere
redenen van belang.
Belang van de jeugdige
Als een jeugdige ernstige gedragsproblemen heeft, dan heeft dit een negatieve invloed op zijn kwaliteit van
leven. Het heeft grote invloed op zijn dagelijks leven: het verstoort zijn relatie met ouders, broers en zussen,
het verstoort zijn functioneren op school en zijn opleidingsmogelijkheden, en het bemoeilijkt het aangaan
van contacten met adequaat functionerende leeftijdgenoten. Hoe jonger kinderen ernstige gedragsproblemen
ontwikkelen, hoe meer last ze later hebben van beperkingen en hoe vaker ze een beroep doen op de
gezondheidszorg. Jeugdigen met ernstige gedragsproblemen hebben een grote kans om een gedragsstoornis
te ontwikkelingen. Ook hebben jeugdigen met ernstige gedragsproblemen een verhoogd risico op gebruik en
misbruik van alcohol en ander middelen, depressie, persoonlijkheidsstoornissen, delinquentie, niet afmaken
van een opleiding, werkeloosheid, vaak wisselen van baan, afhankelijkheid van sociale voorzieningen en
herhaalde echtscheidingen (Maughan & Rutter, 2001).
Belang van ouders, beroepsopvoeders en hulpverleners
De gedragsproblemen van de jeugdige leiden vaak tot handelingsverlegenheid bij ouders, beroepsopvoeders
en hulpverleners. Het is lastig om consequent de juiste opvoedingsvaardigheden adequaat toe te passen,
zoals prijzen en positieve aandacht geven, direct aanspreken en gepast negeren. Wanneer jeugdigen
behandeld worden in een residentiële setting blijkt het lastig een passend positief pedagogisch klimaat
realiseren.
Maatschappelijk belang, diversiteit en kwetsbare groepen
De maatschappelijke schade die jeugdigen met ernstige gedragsproblemen veroorzaken voor slachtoffers,
hun omgeving en de samenleving is aanzienlijk. Vijftien procent van de jeugdige criminelen is
verantwoordelijk voor driekwart van alle jeugdcriminaliteit (www.trimbosinstituut.nl).
CONCEPT Richtlijn Ernstige gedragsproblemen_versie 11052012
9