Conceptrichtlijn Ernstige gedragsproblemen - NIP

2545
2546
2547
2548
2549
2550
2551
2552
2553
2554
2555
2556
2557
2558
2559
2560
2561
2562
2563
2564
2565
2566
2567
2568
2569
2570
2571
2572
2573
2574
2575
2576
2577
2578
2579
2580
2581
2582
2583
2584
2585
2586
2587
2588
2589
2590
2591
2592
2593
7. Overige overwegingen
De effectiviteit van hulpverlening wordt door meer bepaald dan alleen een interventie. Ook algemeen
werkzame factoren spelen hierbij een rol. Algemeen werkzame factoren betreffen de ingrediënten van de
hulp die tot het resultaat bijdragen ongeacht de soort behandeling en doelgroep. Bekende voorbeelden van
deze factoren zijn (Van Yperen, Van der Steege, Addink & Boendermaker, 2010).
- Aansluiten bij de motivatie van de cliënt.
- Goede kwaliteit van de relatie cliënt-behandelaar.
- Een goede structurering van de interventie (duidelijke doelstelling, planning en fasering).
- Een goede ‗match‘ van de aanpak met het probleem en de hulpvraag.
- Uitvoering van de interventie zoals deze uitgevoerd hoort te worden.
- Professionaliteit (goede opleiding en training) van de behandelaar.
- Goede werkomstandigheden van de behandelaar (zoals draaglijke caseload, goede
ondersteuning, veiligheid van de hulpverlener).
Algemeen werkzame factoren dragen in belangrijke mate bij aan de effectiviteit van hulp. Daarnaast komt het
in de praktijk vrijwel niet voor dat er slechts één interventie wordt ingezet bij deze doelgroep: interventies
worden gestapeld en ook daarbuiten wordt er op meerdere manieren hulp verleend.
Toch is het om een aantal redenen gerechtvaardigd om hier in te zoomen op losse interventies. Ten eerste
bevatten interventies technieken die feitelijk als algemeen werkzame factoren opereren. Denk hierbij aan het
structureren van de hulp door doelgericht te werken. Ten tweede bevatten interventies technieken die
invloed hebben op de kwaliteit van de algemeen werkzame factoren, zoals technieken die helpen om de
kwaliteit van de therapeutische relatie goed vorm te geven. Ten slotte zijn er in de literatuur aanwijzingen te
vinden dat door het gebruik van specifieke methodieken – mits goed geïmplementeerd – er een betere
koppeling tot stand komt tussen de problemen waar de jeugdige / de opvoeder mee kampt en de aanpak (Van
Yperen et al., 2010).
Het feit dat het weinig voorkomt dat er een enkele interventie wordt ingezet, wil niet zeggen dat ‗stapelen‘ de
voorkeur zou moeten hebben. Dit geldt des te sterker als er weinig aandacht is voor therapie-trouw: het
uitvoeren van de interventie zoals bedoeld. Stapelen kan leiden tot een opeenhoping van ‗halve interventies‘.
In zo‘n geval verdient het verbeteren van de oorspronkelijke interventie de voorkeur.
Veel oudertrainingen die in onderzoeken worden aangehaald beslaan ongeveer tien bijeenkomsten. In de
praktijk kan dit aantal echter oplopen tot boven de twintig sessies (bijvoorbeeld bij Incredible Years en
PMTO). Het aantal sessies verschilt dus per oudertraining. Een belangrijk punt hierbij is dat het erom gaat
dat interventies worden uitgevoerd zoals ze worden ontwikkeld en effectief wordt geacht.
Het aanbieden van andere interventies naast de oudertraining zorgt ervoor dat de resultaten van de
oudertraining slechter zijn. In de praktijk is echter consensus over de noodzaak van aandacht voor de
bijkomende problemen van gezinnen.
Eerder is aangegeven dat uitval een serieuze bedreiging is voor oudertrainingen. Het is daarom belangrijk
expliciet aandacht te besteden aan de motivatie van gezinnen.
In de jeugdzorgpraktijk wordt voor het versterken van de emotieregulatie ook regelmatig PMT of
speltherapie ingezet. Dit gebeurt bijvoorbeeld wanneer CGt niet geïndiceerd is op basis van leeftijd of
problematiek of wanneer CGt niet de gewenste effecten heeft. Praktijkdeskundigen geven aan dat ook de
inzet van deze vormen therapie gericht moet zijn op het vergroten van cognitieve vaardigheden (zoals
probleemoplossende vaardigheden) en het leren reguleren van emoties.
70
CONCEPT Richtlijn Ernstige gedragsproblemen_versie 11052012