Evaluatie van de verzelfstandiging van het FPC Dr. S. van Mesdag

Evaluatie verzelfstandiging FPC Van Mesdagpiekperiode. Verder blijkt uit de tabel dat de gemiddelde verblijfsduur toeneemt, hetgeeneen negatief effect heeft op de mogelijkheden tot opname van nieuwe tbs-gestelden. 9Recent valt er een afname te zien van het aantal tbs-opleggingen met dwangverpleging 10 .Zoals ook zal blijken uit hoofdstuk 4 (waar we ingaan op de bezettingsgraad van het FPC VanMesdag in vergelijking met andere klinieken) zijn de grootste capaciteitsproblemeninmiddels verleden tijd.De capaciteitsproblemen hebben hun weerslag gehad op de zogenaamde passantenproblematiek(tbs-gestelden die nog in een gevangenis verblijven terwijl ze eigenlijk al in eentbs-kliniek geplaatst zouden moeten zijn). Het aantal tbs-passanten stijgt in enkele jaren tijdtot 180 in 1996, blijft aanzienlijk in de jaren daarna, met een piek in 2004-2005. Ook hierzien we echter recent een daling (zowel van het aantal passanten als van de gemiddeldewachttijd). 11Maatregelen met betrekking tot beperking van de instroomTbs met voorwaardenIn oktober 1997 trad de wet-Fokkens in werking 12 , gericht op het vergroten van depraktische toepasbaarheid van de tbs met aanwijzing, als alternatief voor het opleggen vantbs met dwangverpleging, om zo de instroom in klinieken te beperken. De gedachte was dattbs met aanwijzing als tbs-variant minder aantrekkelijk werd bevonden vanwege obstakelsvoor een eventuele latere omzetting in tbs met dwangverpleging (indien de voorwaardendoor de tbs-gestelde werden geschonden). Na 1997 is inderdaad, zo blijkt uit tabel 2.1, eenstijging te zien van het aantal opleggingen van tbs met voorwaarden (die vanaf 1997 de tbsmet aanwijzing verving), zowel in absolute zin als bezien als aandeel van het totaal aantaltbs-opleggingen. 139 De verblijfsduur is in de tabel weergegeven voor uitstroomcohorten en heeft betrekking op de gehelefeitelijke duur van het intramurale verblijf van tbs-gestelden die in het betreffende jaar zijn uitgestroomd. Zievoor de voor- en nadelen van deze methode vergeleken met andere methoden (peilmoment, instroomcohort)Brand en Van Gemmert (2009) en Nagtegaal, van der Horst en Schönberger (2011).10 Zie Van Dijk (2011) voor een nadere analyse van deze recente daling.11 Voor de overheid houdt de passantenproblematiek een financieel risico in. Sinds begin jaren negentigkunnen tbs-passanten in een civielrechtelijke procedure schadevergoeding vragen van de staat. Dit kreeg extrabetekenis toen het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in mei 2004 (in de zaken Brand en Morsink)bepaalde dat de lange passantentijd in strijd was met de universele rechten van de mens, en dat de wachttijdna detentie niet meer dan zes maanden zou mogen bedragen. Zie Europees Hof Rechten van de Mens 11 mei2004, 49902/99 (Brand), NJ 2005/57 en 11 mei 2004, 48865/99 (Morsink).12 De wet-Fokkens is het uitvloeisel van eerdere voorstellen met betrekking tot de uitvoering van de tbsmaatregelvan de commissie-Fokkens (1993).13 De tbs met voorwaarden kon alleen worden opgelegd bij een gevangenisstraf van maximaal drie jaar. Per 1september 2010 is dat verruimd naar vijf jaar. Tevens is de maximale duur van deze tbs-variant verlengd vanvier naar negen jaar. Beide wijzigingen komen overeen met de aanbevelingen betreffende de tbs metvoorwaarden van de commissie-Visser uit 2006.9