Evaluatie van de verzelfstandiging van het FPC Dr. S. van Mesdag

Evaluatie verzelfstandiging FPC Van Mesdagontwikkelde de nieuwe inrichting nieuwe behandelingsmethoden, gebaseerd op hetpsychoanalytische model en vond in meer algemene zin een omslag plaats van ‘bewaring’naar ‘behandeling’. Tevens werd door middel van nieuwbouw voorzien in de voorbehandeling noodzakelijke nieuwe faciliteiten en in uitbreiding van capaciteit. Ook werd hetoude monumentale gevangenisgebouw 29 ingrijpend verbouwd. De totale capaciteit werd inde periode tot 1997 aanzienlijk opgevoerd, tot ca. 180 plaatsen.3.2 De crisisperiode (1997-1999)In oktober 1997 ontsnapten twee tbs-gestelden, via een luchtweg en het dak, uit de VanMesdag-kliniek. De twee voortvluchtigen werden enkele weken later in België opgespoord,aangehouden en weer ingesloten. Eén van de ontsnapten (die overigens enige tijd laterzelfmoord zou plegen) stond bekend als zeer vlucht- en delictgevaarlijk. Hij was eerderopgesloten in de Extra Beveiligde Inrichting (EBI) in Vught en werd – na een hongerstaking –ter observatie geplaatst in de Van Mesdagkliniek waarin hij in april 1997 definitief werdopgenomen. Het hoge niveau van beveiliging van de Mesdagkliniek (op de Very IntensiveCare-afdeling aldaar) vormde de reden van plaatsing in de Van Mesdagkliniek in plaats vanelders. 30 Direct na deze spraakmakende ontsnapping barstte de bom (Anthonio, 2006: 98). Deminister van Justitie gaf de Van Mesdagkliniek opdracht tot een intern onderzoek en gaf deRijksrecherche opdracht tot een extern onderzoek. Op grond van de uitkomsten van beideonderzoeken concludeerde zij dat primair fouten en tekortkomingen in de organisatorischeen personele sfeer debet waren aan de ontsnapping. Van dergelijke gebreken was nieteerder gebleken, maar wel was duidelijk dat de Van Mesdagkliniek een instelling was die inde betreffende periode onder grote druk stond ten gevolge van de te leveren inspanningenvoor het realiseren van de vervangende en uitbreidingsnieuwbouw – binnen een gewoondoorfunctionerende behandelorganisatie – en het vervolgens open moeten houden enrenoveren van de oudbouw. Er waren geen aanwijzingen – zo bleek uit het onderzoek van deRijksrecherche – van betrokkenheid van het personeel van de Van Mesdagkliniek bij deontsnapping.Naast enkele korte termijnmaatregelen ter aanscherping van de beveiliging, werd dealgemeen directeur van de Van Mesdagkliniek door de minister van Justitie opgedragen zorgte dragen voor een geïntegreerde aanpak van beveiliging en behandeling. Verder werd hetdriekoppige directorium (algemeen directeur, directeur behandelzaken en directeuralgemene zaken) versterkt met een externe adviseur. Het takenpakket van de directeur29 De Groninger strafgevangenis, ontworpen naar Duits en Frans voorbeeld door architect Metzelaar, kwam in1884 gereed en is een zogenaamde vleugelgevangenis, met een centraal koepelgedeelte en twee hoge noordenzuidvleugels. Zie uitgebreider over de verschillende nieuwbouwprojecten bij de Van Mesdagkliniek Siebering(2002).30 Staten-Generaal, vergaderjaar 1997-1998, 25 698, nr. 1.22