Overgangen en aansingen in et onderwijs

H2 Opzet van het onderzoek
de constructie van de schalen te vinden. Voor het po-8 bestand is dit beschreven door
Driessen, Mulder, Ledoux, Roeleveld, en Van der Veen (2009). Voor het vo-3 bestand is dit
beschreven door Zijsling et al. (2012).
In verschillende hoofdstukken van dit rapport komen variabelen op leerling- en
schoolniveau terug. We beschrijven eerst de variabelen op leerlingniveau. Voor de variabelen
op leerlingniveau onderscheiden we leerlingkenmerken (o.m. achtergrondkenmerken)
(paragraaf 2.2.1), cognitieve kenmerken (paragraaf 2.2.2), niet-cognitieve kenmerken
(paragraaf 2.2.3) en schoolloopbaangegevens (paragraaf 2.2.4). Bij de variabelen op
schoolniveau worden de gegevens voor de scholen voor primair onderwijs (po) (paragraaf
2.2.5) en voortgezet onderwijs (vo) (paragraaf 2.2.6) apart benoemd. In de hierop volgende
hoofdstukken wordt per hoofdstuk gepresenteerd van hoeveel leerlingen deze gegevens
bekend zijn.
2.2.1 Leerlingkenmerken
Als leerlingkenmerken nemen we sekse, sociaaleconomische status, etniciteit, leeftijd en de
indicatie ‘zorgleerling’ mee.
Sekse. In de vragenlijst van de COOL 5-18 po-8 meting in 2007/2008 is gevraagd naar de sekse
van de leerlingen. In enkele gevallen is deze vraag niet ingevuld. Waar mogelijk is deze
variabele aangevuld met gegevens uit de vo-3 vragenlijst.
Sociaaleconomische status (SES). De sociaaleconomische status baseren we op het
opleidingsniveau van de ouders/verzorgers van de leerlingen. Voor het bepalen van het
opleidingsniveau van de ouders is bij de COOL 5-18 po-8 meting in 2007/2008 aan de
leerkrachten gevraagd om een inschatting te maken van het opleidingsniveau van de
ouders/verzorgers (Driessen et al., 2009). Het is dus mogelijk dat het daadwerkelijke
opleidingsniveau van de ouders verschilt van de gegevens in het voor ons beschikbare
databestand. Er zijn drie SES-categorieën onderscheiden: (1) maximaal LBO, (2) maximaal
MBO en (3) HBO/WO als hoogst genoten opleiding.
Etnische herkomst. Op basis van het geboorteland van de vader en de moeder van het kind is
een indeling gemaakt in twee categorieën: leerlingen met een Westerse en leerlingen met een
niet-Westerse etnische achtergrond. Voor de COOL 5-18 2007/2008 meting is aan de
leerkrachten gevraagd om het geboorteland van beide ouders van elke leerling in te vullen. In
de vragenlijst konden leerkrachten kiezen uit verschillende veelvoorkomende geboortelanden
binnen en buiten Europa. In principe is het geboorteland van de moeder doorslaggevend
geweest voor de indeling, mocht het geboorteland van de moeder onbekend zijn, is gekeken
naar het geboorteland van de vader. De indeling in Westers en niet-Westers is overgenomen
uit het COOL 5-18 rapport van 2010/2011 (Zijsling et al., 2012). Het onderscheid tussen
Westers en niet-Westers is geen geografische grens. De landen gelegen in Europa, met
uitzondering van Turkije, zijn gerekend tot de categorie Westers. Alle andere landen, met
uitzondering van de Molukken, zijn als niet-Westers aangeduid. Australië, Nieuw-Zeeland en
21