Overgangen en aansingen in et onderwijs

Overgangen en aansluitingen in het onderwijs. Deelrapportage 2: de po-vo overgang
Noord-Amerika zijn ook tot de categorie Westers gerekend.
Leeftijd. Van de leerlingen die aan de COOL 5-18 dataverzameling in 2010/2011 hebben
meegedaan (de leerlingen zaten toen in vo-3) is hun leeftijd bekend. Dit is de leeftijd in jaren
op peildatum 1 april 2011 (met 1 decimaal).
Indicatie zorgleerling. De leerkrachten in het po hebben in een vragenlijst aangegeven of een
leerling een indicatie als ‘zorgleerling’ had. Er werden vijf vragen gesteld, namelijk (1) of er
een ‘rugzak’ beschikbaar was, (2) of er ambulante begeleiding vanuit het speciaal onderwijs
gegeven wordt, (3) of er een procedure tot plaatsing in het speciaal onderwijs loopt, (4) of er
een individueel handelingsplan is opgesteld en (5) of het kind een eigen leerlijn volgt. Als de
leerkracht op een van deze vragen positief antwoordde, werd de leerling in het po-8
databestand als ‘zorgleerling’ aangemerkt (Driessen et al., 2009).
2.2.2 Cognitieve kenmerken van leerlingen
De cognitieve kenmerken van leerlingen zijn gemeten aan de hand van toetsscores voor
begrijpend lezen en rekenen/wiskunde. In zowel po-8 als vo-3 zijn methodeonafhankelijke
toetsen afgenomen om deze belangrijke schoolse vaardigheden te meten. Daarnaast maken we
gebruik van de scores op de Cito-eindtoets die de leerlingen in groep 8 hebben gemaakt.
Begrijpend lezen. In het laatste jaar van de basisschool hebben alle leerlingen een begrijpend
lezen test uit het Cito leerlingvolgsysteem gemaakt. De test bestond uit meerkeuze vragen.
Het doel van de test was om de vaardigheden om teksten te begrijpen bij de leerlingen in kaart
te brengen. Deelvaardigheden die getoetst zijn, zijn onder andere het onderscheid maken
tussen hoofd- en bijzaken, herkennen van beeldspraak en het leggen van relaties tussen
tekstdelen. De test bestond uit drie modules die verschilden in moeilijkheidsgraad. Alle
leerlingen maakten de eerste module passend bij een gemiddeld leesniveau voor groep 8. Op
basis van hun prestaties, maakten ze daarnaast een gemakkelijkere of moeilijkere module. Op
basis van de ruwe data zijn vaardigheidsscores berekend die van 1 tot 100 lopen (Driessen et
al., 2009). In het derde leerjaar van het voortgezet onderwijs is bij de leerlingen wederom een
toets begrijpend lezen afgenomen. De toets was gericht op de onderwerpen: begrijpen,
interpreteren, evalueren, samenvatten en opzoeken. De deelvaardigheden die getoetst zijn
komen in grote lijnen overeen met de deelvaardigheden die in po-8 zijn gemeten. De toets
werd samengesteld aan de hand van een aantal modules. De keuze van de modules was
afhankelijk van het vo-niveau waarin de leerling zich bevond. Per vo-niveau zijn twee
modules van elk 15 items afgenomen die passend waren qua inhoud en moeilijkheidsgraad.
Met behulp van item respons theorie (IRT) zijn de (gewogen) scores van de leerlingen
omgezet naar vaardigheidsscores. De uiteindelijke toetsscores die in de analyses gebruikt zijn
lopen van 1 tot 100 (Zijsling et al., 2012). De betrouwbaarheid van de verschillende versies
van de toets was in alle gevallen ,86 of hoger.
22