Bijenplanten_web

ozenfamilie 169
Amerikaans krentenboompje (Amelanchier lamarckii)
Elk jaar is het weer een feestelijk gezicht als het Amerikaans
krentenboompje in bloei staat, op plaatsen waar hij massaal
voorkomt, maar ook waar maar een enkel exemplaar het
struikgewas met zijn helder witte bloemen siert. Telkens is
het weer een teken van het komende voorjaar.
Uit Noord-Amerika
Het Amerikaans krentenboompje behoort tot het geslacht
Krentenboompje (Amelanchier). Dit geslacht behoort tot de
Rozenfamilie (Rosaceae) en telt ongeveer 20 nauw met elkaar
verwante soorten. Eén soort is inheems in China en Japan,
één in het Middellandse-Zeegebied, terwijl de rest uit
Noord-Amerika afkomstig is. Het Amerikaans krentenboompje
is in de 17e eeuw vanuit Canada in Frankrijk geïntroduceerd.
De naam van het geslacht is vermoedelijk afgeleid van het
Provençaalse woord amelanche, dat betrekking zou hebben op
de honingachtige smaak van de vruchten. De naam lamarckii
verwijst naar Monet de Lamarck, een botanicus die leefde van
1744-1829. Hij schreef de eerste Franse flora, die in 1779 in
drie delen verscheen en in datzelfde jaar was uitverkocht.
Verspreiding door vogels
In de 19e eeuw geraakte de soort vaak aangeplant op landgoederen
en in boerentuinen. Van hieruit is zij op grote schaal
verwilderd. De zaden worden verspreid door vogels, zoals
spreeuwen en lijsters, die de vruchten graag eten. Vroeger
werden de vruchten gedroogd en als krenten gebruikt.
Bloemen en bladeren tegelijk
Het Amerikaans krentenboompje bloeit in april en mei.
De bloemen verschijnen in schermvormige trossen aan het
eind van de takken, voornamelijk op het hout van het vorig
jaar. Tegelijk met de bloemen komen de bladeren uit de
knoppen tevoorschijn. De jonge roodbruine bladeren zijn
samengevouwen en aan de onderzijde behaard. De bloemen
hebben een bekervormige bloembodem. Op de binnenzijde
van de bekerrand ligt een kussenvormig nectarium. De witte
kroonbladen (meestal vijf) en de 10-20 meeldraden staan op
de rand van de bloembodem. Als een bloem open gaat, staan
de meeldraden nog naar binnen gebogen. Naarmate de bloei
vordert, wijken ze uiteen. Later, als de meeldraden het stuifmeel
hebben vrijgegeven en vaak geheel of gedeeltelijk zijn
afgevallen, worden de stempels rijp om het stuifmeel te
ontvangen. De bloemen zijn dus proterandrisch. Hoewel zelfbestuiving
wordt tegengegaan, kan die wel tot zaadzetting
leiden. De vruchtbladen zijn met de binnenzijde van de
bloembodem vergroeid. Uit deze vergroeiing van vruchtbladen
en bloembodem vormt zich bij het rijpen van het zaad de
vrucht. Het is een schijnvrucht, waarvan het vruchtvlees sappig
is en een zoete smaak heeft. Het rijpen van de vruchten neemt
geruime tijd in beslag.
Stuifmeelleverancier
Het Amerikaans krentenboompje kan een belangrijke stuifmeelleverancier
voor honingbijen zijn. Hoewel de nectar gemakkelijk
bereikbaar is, wordt er volgens mijn waarnemingen in
hoofdzaak stuifmeel verzameld. Bij het verzamelen van het
stuifmeel lopen ze met de buikzijde tegen de helmknoppen.
De stuifmeelklompjes hebben een mosgroene kleur.
plaat 72. Amerikaans krentenboompje
A tak met jonge bladeren en bloemen; B blad; C bovenzijde bloem;
D onderzijde bloem; E meeldraden met kelkslip en deel van bloemkroon;
F meeldraden; G stuifmeelkorrel (tricolp(or)aat), polair aanzicht;
H stamper; I stempels; J vruchten; K zaden; L winterknoppen.