Bijenplanten_web

weegbreefamilie 385
Ruige weegbree (Plantago media)
De Ruige weegbree behoort tot het geslacht Weegbree
(Plantago) van de Weegbreefamilie (Plantaginaceae).
Deze soort komt in ons land voor in bermen en graslanden
op kalkrijke zand- en kleigronden, vooral in Zuid-Limburg,
langs de grote rivieren en in Zeeland.
Voetzool
De bladeren zitten in een wortelrozet en zijn behaard.
Groeit de plant in een open ruimte dan zijn de bladeren breed
elliptisch. In hoog gras vormt de plant langwerpiger bladeren.
De naam Plantago is afgeleid van het Latijnse planta (voetzool).
De bladvorm van sommige weegbreesoorten vertoont hiermee
enige gelijkenis.
Twee bloemtypes
Onze zes inheemse weegbreesoorten zijn over het algemeen
windbloeiers, maar van de Ruige weegbree zijn er twee bloemtypen:
een type met lange meeldraden, aangepast aan windbestuiving,
en een type met kortere meeldraden en stempels,
die ook door insecten worden bestoven. De bloeiwijze is aarvormig.
De bloei begint aan de onderzijde van de aar en zet
zich kransgewijs naar boven voort. In een aar zijn dan ook alle
bloeistadia te zien: bovenaan bevinden zich knoppen, en daaronder
bloemen waarvan de kroon zich al gedeeltelijk heeft
ontvouwd. In dit laatste stadium steekt de rijpe stamper naar
buiten en zitten de meeldraden nog opgerold in de bloemknop.
De bloemen zijn protogyn, wat wil zeggen dat eerst de
stamper rijp is en daarna het stuifmeel vrijkomt. Even lager
zijn de bloemen geheel geopend en hebben de meeldraden
zich gestrekt. De helmknoppen gaan open bij droog en warm
weer. Bij vochtig weer sluiten ze zich, waardoor het stuifmeel
tegen regen en dauw wordt beschermd. Onder aan de aar
hebben de meeldraden zich gekromd en zijn de lege helmknoppen
afgevallen.
Heerlijke geur
Bij veel insectenbloemen is de kroon of soms de kelk opvallend
gekleurd. Kelk en kroon van de Ruige weegbree zijn maar klein.
Ze zijn in de bloeiwijze nauwelijks zichtbaar. Blikvangers zijn
witte of lila helmknoppen van de meeldraden. In tegenstelling
tot andere weegbreesoorten verspreid de Ruige weegbree een
heerlijke geur.
Bijen komen voor het stuifmeel
Hoewel de bloemen geen nectar geven, worden ze toch door
honingbijen bezocht. Ze lopen al vliegend over de helmknoppen,
waardoor stuifmeel in de beharing aan de onderzijde
van het lichaam blijft hangen. Na ieder bezoek verzamelen ze
zwevend voor de bloemen het stuifmeel in de witte klompjes.
De relatief grote kiemopeningen van de bolvormige stuifmeelkorrels
liggen onregelmatig over het oppervlak verspreid.
Vermeerdering
De Ruige weegbree vermeerdert zich door zaad. De wand
van het vruchtbeginsel bestaat uit twee delen: een kommetje
omsloten door het schutblad en de vier kelkbladen, een
dekselvormig kapje. Bij de rijpende vruchten is de scheiding
tussen de beide delen duidelijk te zien. Als de zaden rijp zijn,
valt het hard geworden kapje af en liggen de zaden vrij in het
schuinstaande kommetje. Ze worden weggeslingerd als de
bloeistengel beweegt.
plaat 180. Ruige weegbree
A habitus bloeiende plant; B en C blad van respectievelijk open
grond en grasland; D en E bloeiwijze met korte en lange meeldraden;
F bloem in vrouwelijk stadium; G bloem in mannelijk stadium;
H stamper; I meeldraad uit bloemknop; J stuifmeelkorrel
(periporaat); K aar met vruchten; L rijpende vrucht, kapje en zaden.