Bijenplanten_web

ozenfamilie 213
Douglasspirea (Spiraea douglasii)
Het geslacht Struikspirea (Spiraea) behoort tot de Rozenfamilie
(Rosaceae) en telt bijna 100 soorten. Deze komen voor
in de gematigde streken van het noordelijk halfrond. Vele zijn
inheems in Oost- en Centraal-Azië en in de Himalaya.
Een groot aantal is in cultuur genomen. Al in 1685 introduceerde
Clusius het bekende Theeboompje (Spiraea salicifolia)
in ons land. Hier komen twee soorten verwilderd voor:
behalve het Theeboompje ook de Douglasspirea en de kruising
tussen deze soorten (Spiraea x billardii).
Uit West-Amerika
De Dougglasspirea is afkomstig uit Noord-Amerika. De plant
groeit daar op laag gelegen, vochtige plaatsen. De naam douglasii
verwijst naar de Schot Douglas, die in de eerste helft van de
negentiende eeuw het noordwestelijk deel van Amerika bereisde
en daar veel planten verzamelde. Douglasspirea is een struik die
een hoogte van twee meter kan bereiken en gemakkelijk uitlopers
vormt. Hij houdt van een zonnige standplaats en stelt
niet veel eisen aan de bodem, als die maar niet te kalkrijk is.
Bloemen in pluimen
De Douglasspirea bloeit in juli en augustus. Direct onder de
bloeiwijze zijn de bladeren gaafrandig. De andere zijn boven het
midden gezaagd. Aan de onderzijde zijn ze grijsviltig behaard.
De bloemen staan in sierlijke pluimen. Ze hebben korte driehoekige
kelkbladen, die evenals de rozekleurige kroonbladen
en de vele meeldraden op de rand van de komvormige bloembodem
staan. Direct onder de rand van de bloembodem ligt
het nectarium. Bij sommige Spirea-soorten is het nectarium
duidelijk ontwikkeld als ring tussen de meeldraden en de
stampers. Bij de Douglasspirea ontbreekt die ring. De nectar is
gemakkelijk toegankelijk voor insecten met een korte tong.
Keverbloemen
De bloemen zijn proterogyn, wat wil zeggen dat de stamper
tot rijpheid komt voordat er stuifmeel in de bloem vrijkomt.
Ze verspreiden een geur die lijkt op die van de Meidoorn
(Crataegus) en ze hebben een grote aantrekkingskracht op
honingbijen en andere insecten, vooral diverse soorten kevers.
Met de andere Spirea-soorten wordt de Douglasspirea daarom
ook wel gerangschikt onder de zogenaamde keverbloemen.
De kevers dragen echter weinig of helemaal niet bij aan de bestuiving,
omdat de stuifmeelkorrels zich moeilijk hechten aan
de gladde kevers. Ze bezoeken de bloemen om van de nectar
en het stuifmeel te eten. Daarbij knagen ze aan allerlei delen
van de bloem, als ze erbij kunnen ook aan het vruchtbeginsel.
Doordat de meeldraden en kelk- en kroonbladen bij Spirea
op de rand van de komvormige bloembodem staan, ligt het
vruchtbeginsel diep in de bloem. Op deze wijze ligt het toch
redelijk beschermd tegen kevervraat. De meeste keverbloemen
hebben een zodanige bloembouw dat het vruchtbeginsel tegen
vraat van bezoekende kevers wordt beschermd. Bij bloemen
die alleen door insecten met lange tong kunnen worden
bezocht, zoals de hommelbloemen en bijenbloemen, komt die
bloembouw veel minder vaak voor.
Weinig zaadvorming
De bloemen hebben vijf los van elkaar staande stampers.
Tijdens het rijpen van het zaad groeien de vruchtbladen verder
uit. Ze springen aan de binnenzijde van de bloem open als het
zaad rijp is. Ondanks druk bijenbezoek, heb ik niet vaak rijpe
vruchten met zaad op de planten kunnen vinden. Voor de
vermeerdering heeft de plant dat ook niet nodig, want er
ontwikkelen zich in ruime mate uitlopers, waaruit zich snel
nieuwe planten ontwikkelen.
plaat 94. Douglasspirea
A tak met bladeren en bloeiwijze; B bloem; C onderzijde bloem;
D stampers; E stuifmeelkorrel (tricolporaat): 1 polair aanzicht,
2 equatoriaal aanzicht; F opengesprongen vrucht; G zaad.