Bijenplanten_web

lipbloemenfamilie 347
Hondsdraf (Glechoma hederacea)
Hondsdraf behoort tot de Lipbloemenfamilie (Lamiaceae).
Het is een van de drie soorten van het geslacht Glechoma en
komt in ons land zeer algemeen voor. Samen met enkele
dovenetels (Lamium) behoort Hondsdraf binnen de familie
tot de soorten die het meest schaduw verdragen en direct
licht mijden. Toch is de soort niet kieskeurig wat betreft de
groeiplaats. We vinden haar op droge en natte standplaatsen,
zowel in de volle zon als in diepe schaduw. Zij weet zich goed
te handhaven in dichte begroeiingen. De plant is overblijvend
en heeft kruipende stengels, die op de knopen wortels en
rechtopstaande bloeistengels vormen. De kruidig geurende
bladeren staan kruisgewijs tegenover elkaar en zijn ook
’s winters aanwezig. Ze zijn niervormig tot hartvormig en
hebben een gekartelde rand. Alle groene delen van de plant
zijn behaard.
Bloemen in een schijnkrans
Van april tot juni staat Hondsdraf in bloei. De blauwviolette
bloemen verschijnen in okselstandige bijschermen. De bijschermen
van twee tegenoverstaande bladeren vormen samen
een schijnkrans. De kroon bestaat uit een rechte bloembuis met
twee lippen: een korte uitgerande bovenlip met teruggeslagen
randen en een lange drielobbige onderlip. De middenlob van
de onderlip vertoont een purper of violet vlekkenpatroon dat
zich tot in de buis voortzet. Met uitzondering van een vlek
aan de basis van de middenlob reflecteert de bloemkroon zwak
ultraviolet. De uv-vrije vlek vormt samen met de vlekkentekening
het optisch nectarmerk van de bloem.
bestuiving, want ze kunnen alleen met stuifmeel van de tweeslachtige
planten bestoven worden. Tweeslachtige bloemen
hebben vier meeldraden, twee lange en twee korte, die aan de
bovenzijde op de bloembuis zijn ingeplant en dicht tegen de
bloemkroon liggen. De langste reiken tot halverwege de
bovenlip. De meeldraden liggen tegen elkaar. Op het moment
dat het eerste stuifmeel vrijkomt, ligt de stijl nog met samengevouwen
stempels achter de meeldraden. In een later stadium
groeit de stijl verder uit tot voorbij de bovenlip en heeft dan
twee naar buiten gebogen stempels. Deze opeenvolging
vergroot de kans op kruisbestuiving. Nectar purende insecten
komen in het begin van de bloei met de rugzijde in aanraking
met het stuifmeel en in een later stadium met de rijpe
stempels. Aan de voorzijde van het vierdelige vruchtbeginsel
ligt een kussenvormig nectarium.
Bijenbezoek
Hondsdraf wordt regelmatig door honingbijen bezocht.
Uit waarnemingen is me gebleken dat ze alleen nectar puren
in de vrouwelijke bloemen, die een kortere kroonbuis hebben
dan de tweeslachtige bloemen. Ze kunnen wel terecht op
tweeslachtige bloemen als hommels een gaatje bij het nectarium
hebben gemaakt.
Vermeerdering
De vruchten rijpen in de blijvende kelk, die in dat stadium
omlaag gericht is. De vrucht is een splitvrucht bestaande
uit vier bruine nootjes. Als de nootjes op de grond vochtig
worden, verslijmen de cellen van de opperhuid. Er vormt zich
een doorzichtige schuimachtige laag rond het nootje, waardoor
de nootjes makkelijk door dieren verspreid kunnen
worden. De vermeerdering geschiedt ook door de vorming
van wortels op de knopen van de kruipende stengels.
Door deze vegetatieve vermeerdering kan Hondsdraf zich
goed handhaven in dichte vegetaties.
Twee typen bloemen
Hondsdraf heeft twee typen bloemen: tweeslachtige en
functioneel vrouwelijke. Meestal komen ze op verschillende
planten voor, soms op dezelfde. Door het ontbreken van
volledig ontwikkelde meeldraden in de vrouwelijke bloemen
is een eventuele bevruchting bijna altijd een gevolg van kruisplaat
161. Hondsdraf
A en B stengel met respectievelijk tweeslachtige en vrouwelijke
bloemen; C vrouwelijke bloem; D tweeslachtige bloem; E meeldraden;
F stuifmeelkorrel (stephanocolpaat): 1 polair aanzicht,
2 equatoriaal zicht, 3 korreloppervlak (focus boven en in tectum);
G stamper; H vruchtbeginsel met nectarium; I stempels; J nootje.