Bijenplanten_web

lookfamilie 47
Allium aflatunense
Boven deze tekst zou ook nog Sierui kunnen staan, want
Allium aflatunense is een uiensoort die door zijn sierlijkheid
veel wordt aangeplant. Maar aangezien er meer soorten zijn
die op naam Sierui aanspraak kunnen maken, gebruiken
we liever de wetenschappelijke naam Allium aflatunense.
Deze soort behoort tot het geslacht Look (Allium) van de
Lookfamilie (Alliaceae). Dit geslacht telt ongeveer 450 soorten,
die voornamelijk voorkomen op het noordelijk halfrond.
Het Nabije- en Midden-Oosten, alsook het Middellandse Zeegebied
zijn rijk aan Allium-soorten. In de ‘Flora of the ussr,
Volume iv’, worden maar liefst 228 soorten genoemd.
Allium aflatunense is afkomstig uit het hoog- en middelgebergte
van Centraal-Azië. De naam aflatunense is afgeleid
van Aflatun, een plaats in Rusland ten oosten van Tashkent.
Een bolgewas
Allium aflatunense heeft ongeveer zeven centimeter diep
onder de grond een bol.
Het boloppervlak is glanzend en lichtgeelbruin van kleur.
In het voorjaar ontwikkelen zich daaruit zes tot acht lange
bladeren. Ze zijn lijnvormig en bevatten kanalen. Aan de
onderzijde zijn ze zwak geribbeld. Ze voelen zacht aan. Reeds
tijdens de bloei, eind mei/begin juni, beginnen de bladeren af
te takelen. Enkele zijn dan omgebogen en beginnen aan de
punt al bruin te worden.
Een stevige plant
De plant is heel geschikt in een winderige tuin, want de stevige
bloeistengel kan best tegen een windstootje. Aan het eind ervan
staat, soms bijna een meter boven de grond, een sierlijke bloeiwijze.
Het is een bolvormig schijnscherm met vele langgesteelde
bloemen. Wanneer alle bloemen nog in knop zijn wordt het geheel
omsloten door twee vliezige schutbladen. Een bloem heeft
zes bloemdekbladen, zes meeldraden, een driehokkig vruchtbeginsel
en een korte spiesvormige stamper. De bloemdekbladen
zijn lilakleurig met een donkere streep in het midden. De meeldraden
staan in twee kransen. Ze hebben een verbrede voet en
staan voor de bloemdekbladen. Bij het openen van de bloem
staan alle meeldraden rechtop. Eerst gaan de helmknoppen van
de buitenste krans open. De andere drie, waarvan de verbrede
voet groter is, buigen naar buiten en komen bij het opengaan
van de helmknoppen weer terug. De bloemen zijn proterandrisch.
De stuifmeel korrels zijn halvemaanvormig en hebben
één kiemopening. In het korrel oppervlak zit weinig tekening.
Het groengekleurde vruchtbeginsel is driehokkig en heeft twee
zaadknoppen in ieder hok. De nectariën zitten op de tussenschotten
van het vruchtbeginsel. De nectar verzamelt zich
op de bodem van de bloem tussen de meeldraden van de
binnenste krans en het vruchtbeginsel.
Veel bijenbezoek
Bij gunstig weer is er veel bijenbezoek. De bijen landen meestal
in het midden van een bloem tussen de meeldraden en lopen
daarna over de bloeiwijze van bloem naar bloem. Nectar en
stuifmeel worden beide door de honingbijen verzameld.
De stuifmeelklompjes zijn donkergrijs.
Vermeerdering
Vermeerdering van de plant geschiedt door de vorming van
bolletjes in de grond en de vorming van zaad. Na het openen
van de vruchten blijven de zwarte zaden nog enige tijd in de
vruchtkleppen liggen. Twee jaar na het zaaien kunnen de
planten alweer bloeien.
Uitzondering die de regel bevestigt
In de beschrijving van Kolkwitzia amabilis wordt het afwijkende
gedrag van bijen genoemd met betrekking tot de bloemvastheid.
Het was Allium aflatunense die afwisselend met
Kolkwitzia amabilis door de bijen werd bezocht.
plaat 11. Allium aflatunense
A habitus; B bol; C blad; D doorsnede blad; E bloeiwijze; F bloem in
het begin van de bloei; G stamper; H dwarsdoorsnede vruchtbeginsel;
I meeldraden; J stuifmeelkorrel (monocolpaat): 1 polair (distaal)
aanzicht, 2 equatoriaal aanzicht; K geopende vrucht zonder zaden;
L zaden.