Historia da medicina - História da Medicina - UBI
Historia da medicina - História da Medicina - UBI
Historia da medicina - História da Medicina - UBI
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
veneno liberasse, cui granorum bordei trium põdere<br />
belzoharti, in quinq; vncis aquae cucurbitatae<br />
propinaverat....<br />
... Nunc quu haec literis commen<strong>da</strong>bamus, illustris<br />
Domina Beatrix à Luna, mulier opulentissima, venetiis<br />
agens, lapillum vnum ex iis quos describimus ab Indiae<br />
animali extractu à quo<strong>da</strong>m nobili Lusitano, qui apud<br />
Indos Pro rex fuerat, centum & triginta aureis ducatis<br />
emit: erat enim lapillus ille, vt hoc quoq; dicamus oualis<br />
sere magnitudinis. Caeterum, non ab re quoq; esset,<br />
in praesenti postquàm de praestãtisimis antidotis contra<br />
venena egimus, de vnicornio quoque memoriam<br />
facere, sed quoniam capite de cornu cervi, de illo<br />
sermonem facimus, ideo supersedimus, lectorem ad<br />
citatum locum relegantes.» ... «Raspas» de Bezoário<br />
eram antídoto poderoso contra qualquer veneno e<br />
serviam para as «dores de barriga» ou afecções<br />
cólicas, muito antes dos COLOQUIOS DOS<br />
SIMPLES..., Goa, 1563, de Garcia de Orta que no<br />
Colóquio 58, ao tratar <strong>da</strong>s «cousas novas», avisa<br />
serem de difícil obtenção e que lhe parecia não haver<br />
«tantas como isso, poré(m) o tempo que descobre<br />
tudo a descubrirá, ... porq(ue) por mais meezinhas<br />
q(ue) (h)aja contra a peçonha mais sam neces(s)arias,<br />
e tãbém parece ser que em Roma teria esta pedra<br />
muyta valia» «brilhante» final, possivelmente em<br />
lembrança do IN DIOSCORIDIS, publicado dez anos<br />
antes e provável acha numa fogueira que serviu para<br />
queimar os ossos de Garcia d’Orta em 4 de Dezembro<br />
de 1580.<br />
Amato viajava. Em 1 de Maio de 1551 publica em<br />
Roma a SEGUNDA CENTÚRIA, dedica<strong>da</strong> a Hipólito<br />
de Este cardeal de Ferrara, um interessante livro que<br />
abre com o caso clínico <strong>da</strong> irmã do papa Júlio III e<br />
insere uma Cura XXXI que toca ao sobrinho papal,<br />
Vicêncio, governador de Ancona e é dedica<strong>da</strong> ao sumo<br />
pontífice. Em 1553 Amato publica em Veneza os<br />
comentários a Dioscórides, ao mesmo tempo que nos<br />
prelos de Abraham Usque, em Ferrara, surge a<br />
CONSOLACÃO ÀS TRIBULACOENS DE ISRAEL, de<br />
Samuel Usque, patrocinado por dona Gracia Nasci,<br />
que no ano anterior patrocinara a publicação <strong>da</strong>s duas<br />
edições <strong>da</strong> famosa BIBLIA, Ferrara, 1552.<br />
Após o papado de Júlio III, que se dilatou sem<br />
perigos para os Judeus de 1500 a 1555, reinou durante<br />
vinte e dois dias Marcelo II, sucedendo-lhe o<br />
cardeal Caraffa, de 77 anos, que reinou de 1555 a<br />
1559, confirmou a Universi<strong>da</strong>de dos Jesuitas de Évora<br />
e promoveu a política de desertificação intelectual que<br />
levou Andres Laguna (I499-1563) a deslocar-se para<br />
Antuérpia e terá empurrado Amato para os braços dos<br />
Nasci, que muito o apoiaram perante os despautérios<br />
de Pietro Andrea Mattioli (1501-1577) que não se coibiu<br />
de açular contra o Lusitano a voraci<strong>da</strong>de dos esbirros<br />
inquisitoriais com a viperina APOLOGIA ADVERSUS<br />
AMATHUM CUM CENSURA IN EJUSDEM<br />
ENARRATIONES, Veneza, 1558.<br />
A política anti-ju<strong>da</strong>ica do cardeal Caraffa, papa Paulo<br />
IV, criou instabili<strong>da</strong>de por to<strong>da</strong> a Europa e D. Gracia<br />
viu as suas empresas confisca<strong>da</strong>s um pouco por todo<br />
o lado, o que a determinou a deslocar-se a Istambul a<br />
procurar a protecção do Solimão, já que nessa época<br />
o império Turco funcionava como uma socie<strong>da</strong>de<br />
aberta e progressiva e por isso era muito diferente<br />
<strong>da</strong>s monarquias europeias em geral e do Portugal<br />
europeu e zonas administra<strong>da</strong>s por Roma, onde existia<br />
uma autori<strong>da</strong>de dogmática bloqueadora de quaisquer<br />
iniciativas que não partissem <strong>da</strong> socie<strong>da</strong>de dominante<br />
in nomine Dei.<br />
Dona Gracia, que fora obriga<strong>da</strong> a sair de Antuérpia<br />
e se vira obriga<strong>da</strong> a empurrar a própria filha para os<br />
braços do sobrinho a fim de evitar arranjos palacianos<br />
e casamentos ruinosos com pretendentes impostos<br />
pela regente D. Maria irmã de Carlos V e pelo próprio<br />
imperador, vê-se em guerra com a ci<strong>da</strong>de de Veneza<br />
que expulsou os Judeus em 1550 e se recusa a cederlhe<br />
a ilha de Chipre para aí instalar a comuni<strong>da</strong>de<br />
israelita expulsa, restando-lhe fugir para a Turquia em<br />
1552, estabelecer residência em Constantinopla em<br />
1554 e enviar José Nasci junto de Selim, filho e<br />
sucessor do Solimão o magnífico (reinou de 1520 a<br />
1566) pedindo-lhe que conquistasse Chipre, contactos<br />
estes que valeram a Joseph Nasci o título de duque<br />
de Naxos, nas Ci<strong>da</strong>des, em 1567, tendo Veneza ficado<br />
sem Chipre em 1571. Por outro lado, como a França<br />
dos sucessivos governos de Henrique II, Francisco I e<br />
Carlos IX se recusasse a pagar uma dívi<strong>da</strong> de 150 mil<br />
escudos à Casa dos Mendes com a desculpa de que<br />
eram Judeus, o imperador Selim II (reinou de 1566 a<br />
1578) ordenou que fosse sequestrado um terço <strong>da</strong><br />
carga de todos os navios franceses que aportassem<br />
em portos turcos até que a dívi<strong>da</strong> fosse inteiramente<br />
sal<strong>da</strong><strong>da</strong>.<br />
Autêntico ou forjado, existe um soneto atribuído a<br />
Luis Vaz de Camões (1524 - 1580) que canta La Senora:<br />
é o Soneto LXIX <strong>da</strong>s OBRAS DE LUIS DE<br />
CAMOES, nova edição, tomo terceiro Paris, à custa<br />
de Pedro Gendron, 1759, página 398:<br />
ILLUSTRE Gracia, nombre de uma moça<br />
Primera malhechora en este casso,<br />
A Mondonedo, a Palma, al coxo Trasso,<br />
Sugeto digno de immortal coroça.<br />
Si en medio de Ia Iglesia no reboça<br />
El manto a vuestro rostro tan devasso,<br />
Por vós diràn Ias gentes rezio, y passo;<br />
Veis quien cor el Demonio se retoça.<br />
Puede mover los montes siri trabajo;<br />
Con palavras el curso al agua enfrena;<br />
Por Ias on<strong>da</strong>s hara camino enxuto.<br />
A verguenza su Patria, y rico Tajo,<br />
Que por ella hombres feva más que arena<br />
De que paga al Infierno gran tributo.<br />
9