Anlatı Bilimi Açısından Roman-Sinema Etkileşimi ... - Bilkent University

devingenliği, kaydırılması (travelling) yöntemleri de gerçekte,
sinemaya olanaklar sağlayan roman teknikleri arasındadır. (492)
Ayrıca sinema, romandan eksiltme (ellipsis), kesim (dècoupage) ve kurgu (montage)
gibi sinemanın temel yapısını oluşturan bazı özellikleri de almıştır.
Bu iki tür arasında sadece tek taraflı bir egemenlik ilişkisi söz konusu
değildir. Zaman içinde sinema, romanın kullandığı bu teknikleri geliştirdi ve kendi
dilini (gramerini) oluşturdu. Sinema sanatı geliştikçe roman da sinema sanatından
etkilenmeye başladı ve roman-sinema ilişkisi etkileşime dönüştü. John Orr, Sinema
ve Modernlik adlı kitabında romanın, sinemadan etkilendiğini şöyle belirtir:
Roman ise daha o zamandan beri devinimli imgeyle ilgileniyordu.
1914’ten sonra, yeni sanayi kenti döneminde edebiyatçı modernler,
sessiz sinemanın parçalanmış imgesel anlatıları kullanışından açıkça
etkilenmişti. Joyce, Proust ve Dos Passos’un yeni parçalanmış
anlatılarındaki en önemli özellik, birbirini izleyen, her biri kendi
öyküsünü anlatan bir dizi hareketli imgenin başarıyla kullanılmasıydı.
(29)
Sesli filmlerin çekilmeye başlanmasıyla roman-sinema etkileşimi hız kazanmıştır.
Çağdaş roman, sinema tarafından geliştirilen bazı roman tekniklerini daha sık
kullanmaya başladı ve zamanla romana “sinema teknikleri” yerleşti.
Çağdaş romanın sinemaya borçlu olduğu ileri sürülen olanaklar
arasında özellikle bağlantı teknikleri, bir plandan ötekine geçişteki
sürekliliği sağlama, ekleme ve kaynaştırma yolları, bir zamandan, bir
uzamdan, bir olaydan ötekine geçiş, kişiler, nesneler arasında bağlantı
kurma teknikleri olarak yavaş silikleşme ya da kararma (fondu
echaîné), bindirme (surimpression) ve yapıt bileşimi yönünden, kesim
3