Anlatı Bilimi Açısından Roman-Sinema Etkileşimi ... - Bilkent University

edilmesidir. Anayurt Oteli filminden de birinci “Pazartesi” ve “Salı” bölümlerinin
başlarında Zebercet’in ayaklarını yıkaması buna, örnek olarak verilebilir. Sıklık
ilişkisinin üçüncüsü, bir kere olan bir olayın, birçok kere anlatılmasıdır ve bu,
Genette tarafından yinelenen anlatı (repeating narrative) olarak adlandırılır (116).
Genette, buna “dün yatağa erken gittim. Dün yatağa erken gittim. Dün yatağa erken
gittim” şeklinde bir örnek verir (115). Farklı bir ifadeyle aynı anlama gelen bir
cümlenin söylenmesi de yinelenen anlatıyı oluşturur. Cümlelerden biri “dün yatağa
kendimi erken attım” (115) şeklinde olabilirdi. Anayurt Oteli romanından da şu
satırlar örnek olarak verilebilir: “[T]epsideki çaydanlığa, süzgüye, çay bardağına,
tabaktaki şekerlere baktı, saydı: ‘Tek şekerli içiyor çayı’” (7). Yine aynı odadaki
ayrıntılar başka bir sayfada bu sefer şu şekilde tekrarlanmaktadır: “Tepside
çaydanlık, süzgü, çay bardağı; tabakta beş şeker. Altı şeker koymuştu. Eksik şeker
kadının tek şekerle bir bardak çay içtiğine kesin bir kanıt mıydı?” (37). Anlatılardaki
sıklık ilişkisinin sonuncusu, birçok kere olan bir olayın bir kere anlatılmasıdır ve bu,
yinelemeci anlatı (iterative narrative) olarak adlandırılmaktadır (Genette 116).
Anayurt Oteli’nden “[h]er gece yatmadan ayaklarını yıkardı” (8) cümlesi buna güzel
bir örnek oluşturur. Filmde bu örneğin farklı bir tekrarla anlatıldığını yukarıda
belirtmiştik. Burada tekrarın romandan filme farklı bir kategoride dönüştürümü söz
konusudur. Bu örnekte gözlemlediğimiz gibi yinelemeci anlatıların bir özelliği özet
işlevini görmeleridir. Daha önce Anayurt Oteli’nde klasik anlamda özetin
bulunmadığını belirtmiştik. Ancak bu romanda çok fazla karşılaştığımız yinelemeci
anlatıların oluşturduğu özetlerin bulunduğunu söyleyebiliriz.
Brian Henderson, yinelemeci anlatıların, anlatının bütününe sağladığı yararı
betimlemeyle karşılaştırarak şöyle anlatır:
Klasik anlatıda yinelemeci bölümler hemen her zaman tekilci
43