Anlatı Bilimi Açısından Roman-Sinema Etkileşimi ... - Bilkent University

şöyle ortaya koyar:
Bir yapıtta gösterilen (signified), gerçeğe yakınlığının dereceleri ne
olursa olsun yine de “kurmaca” bir dünyadır. Estetikçiler diegesis’i,
bu kurmaca dünyanın adlandırılmasında, tayin edilmesinde
kullanıyorlar. Genette, diegesis’i söylemin anlatıya özgü yönlerini
göstermek için kullanıyor. Sinema estetiği açısından diegesis, film
anlatısının gösteren, ayırt eden malzemesidir. Metz’e göre diegesis
yalnızca anlatının kendini, filmin düzanlamını içermekle kalmaz aynı
zamanda anlatının zımni kurmacasal zaman ve mekan boyutlarını da
içerir. (10)
Çeşitli anlatı bilimi kuramcıları arasında da “diegesis”in farklı kullanımları olduğu
için bu kavramı Türkçe’ye dikkatli çevirmek gerekir.
Sinemada, romanda olduğu gibi kimi bölümler benzetimsel, kimi bölümler de
saf anlatıya dayanan bir anlatımı içerir. Öte yandan genellikle film, doğrudan taklit
ettiği için benzetimsel anlatıya daha yakındır ve filmde anlatanla anlatılanlar
arasındaki mesafe romana göre daha azdır.
Gèrard Genette, Narrative Discourse (Anlatı Söylemi) adlı kitabında anlatıda
yer alan konuşmaları mesafe açısından anlatılan konuşma, dolaylı söylem (aktarılmış
konuşma) ve dolaysız söylem olmak üzere üçe ayırır (171-72). Anlatılan konuşmada
düşünceler özet olarak iletilir ve konuşmadaki sözcükler tam olarak bilinmez. Bu,
anlatıcıyla anlatı arasındaki mesafenin en fazla olduğu türdür. Genette, anlatılan
konuşmaya şu örneği verir: “Anneme Albertine’le evlenme kararında olduğumu
bildirdim” (171). Dolaylı söylem ya da aktarılmış konuşmada ise, içerik anlatıcının
anlatışıyla bütünleştirilir ve mesafe azalır. Genette, “Albertine’le kesinlikle
evlenmem gerektiğini anneme söyledim” cümlesini örnek olarak verir (171) ve iki
50