Anlatı Bilimi Açısından Roman-Sinema Etkileşimi ... - Bilkent University

İkincisi, metinde açıkça söylenmeyen, okuyucu tarafından anlatıdaki bazı
boşluklardan hemen anlaşılabilen örtük eksiltilerdir (Genette 108). Anayurt
Oteli’nde ilk “Salı” bölümünde bir gün anlatılır ve bir sonraki bölüm “Perşembe”dir.
Burada bir atlama yapılmıştır ama kaç gün atlanmıştır? İki gün mü atlanmıştır,
yoksa birkaç hafta sonraki bir Perşembe midir? Bunu izleyen bölümlerdeki tarihsel
veriler izlenerek iki gün atlama yapıldığı kolaylıkla bulunabilir. Bu durum, örtük
eksiltiye örnek olarak verilebilir. Genette’e göre sonuncu tür ise eksiltinin en örtük,
belli olmayan biçimi, varsayımsal eksiltilerdir. Anlatıda bir atlama yapılıp
yapılmadığı çok net değildir, fakat daha sonra yapılan bir gerilemeyle bir atlama
olduğunu anlaşılabilir (109). Anayurt Oteli’nin anlatı zamanında, zamansal akış çok
net, hatta bölümlemeler bile zaman üzerine kurulu olduğu için varsayımsal eksiltiye
rastlanmamaktadır.
Filmlerde eksiltiyle çok sık karşılaşmaktayız. Hatta birkaç denemeyi
saymazsak eksiltisiz film olmaz diyebiliriz. Örneğin, Anayurt Oteli filminde
Zebercet bir mağazadan giysi satın alır ve ardından beş saniye Zebercet’in bir
caddede yürüyüşü gösterilir. Bir sonraki sahnede ise Zebercet artık oteldedir.
Burada mağaza ile otel arasındaki yolun tamamı gösterilmez, fakat izleyiciler
ayrıntıları zihinlerinde tamamlarlar. Bu durum, önemli olmayan ayrıntıların atıldığı
bir eksiltidir. Sinema böyle bir anlatı yapısını izleyiciye baştan kabul ettirir.
Anlatının kurgusu içinde izleyicinin bilmemesi gereken noktaların atlandığı temel
eksiltiler de vardır. Michel Chion, Bir Senaryo Yazmak adlı kitabında eksiltinin dört
işlevi olduğunu belirtir:
a) Öykünün ritmini hızlandırır, öyküyü canlı tutar. [. . . .]
b) Eksiltiler seyirciye bazı sürprizler hazırlamaya da yarar. [. . . .]
c) Bazen bir oyun kişisi, öyküye yeni katılan kişiye seyircinin bildiği
41