Anlatı Bilimi Açısından Roman-Sinema Etkileşimi ... - Bilkent University

müşteriler, ortalıkçı kadın, sinemada tanıştığı Ekrem, mezarlıktaki yaşlı adam
arasında geçen diyaloglar gibi birçok “sahne” bulunmaktadır. Bu durumun
sinemadaki karşılığı romandakiyle aynıdır.
Üçüncü olarak inceleyeceğimiz süre kategorisi “özet”tir. Bu olasılıkta anlatı
zamanı öykü zamanından daha kısadır.
“Özet”, 19. yüzyılın sonuna dek, sahneler arasındaki en olağan geçiş,
sahnelerin dayandığı bir zemin ve bu yüzden de temel ritmi, özet ve
sahnelerin ardarda birbirlerini izlemesiyle belirlenen romansal
anlatımın en mükemmel bağlayıcı dokusu olarak kaldı. (Henderson 9)
Anayurt Oteli romanında klasik anlamda bir özetlemeyle karşılaşmamaktayız.
Filmin başlangıcındaki iç monolog sahnesi ise anlatıya girişi sağlayan bir “özet”tir.
Aslında romanda iç monolog, “sahne”ye örnek olarak gösterilir. (Tezin bir sonraki
bölümünde “benzeti” (mimesis) – “saf anlatı” (diegesis) ayrımı ele alınırken sahne ve
özet durumlarının daha farklı özelliklerine de değinilecektir.)
Genette’in yaptığı sınıflandırmada “duraklama”, “sahne” ve “özet”in yanında
son olarak inceleyeceğimiz olasılık “eksilti”dir. Anlatı zamanının var olmadığı,
öykü zamanının ise sonsuz hıza ulaştığı yerlerde eksilti oluşur. Anlatıda, zamansal
atlamaları içeren ve zamanın ekonomik kullanımını sağlayan eksiltinin yapıldığı
yerler daha sonra gerilemelerle anlatılabilir. Genette, üç çeşit eksiltinin varlığından
söz eder: Açık, belli eksiltilerde atlamanın yapıldığı, ne kadar sürenin geçtiği bellidir
(106). “İki yıl sonra” ya da “birkaç hafta geçti” gibi zamansal tanımlamalar bulunur.
Anayurt Oteli romanından da şu satırlar örnek olarak verilebilir: “Zebercet
tavanarasına çıktı, kadın yok. Katları aradı; 2 numarada,bohçasını odanın ortasına
koymuş, yatağa uzanmış uyuyordu. Ertesi sabah uyandırdı” (15). Burada “ertesi
sabah” zaman belirteci kullanılarak anlatıda bir gece atlanmış olduğu belirtilir.
40