Anlatı Bilimi Açısından Roman-Sinema Etkileşimi ... - Bilkent University

u alanda daha sonra yapılacak çalışmalar için hem kuramsal hem de pratik alanda
bir kaynak oluşturmak amacındadır. Bazı romanların filme çekilmek amacıyla
yazıldığı bir dönemde hem romanın hem de filmin yapısını iyi incelemek gerekir.
Roman ve filmin yapısını ayrıntılı olarak çözümleyecek olan bu çalışma, romanı
filme dönüştürüm aşamasında da yararlı olacaktır. Bunun yanında Yusuf Atılgan’la
ilgili çalışmalara yeni bir boyut kazandırarak katkı sağlayacaktır.
Avrupa ve Amerika’da roman-sinema ilişkisi hakkında yazılmış birçok
nitelikli çalışma olmasına karşın Türkiye’de bu alanda özgün ya da çeviri bir kitap
yoktur. Türkçe’de çeşitli dergileri taradığımda bu konuyla ilgili yaklaşık olarak elli
yazıya ulaştım. Fakat bu yazılardan ancak birkaçını bilimsel ve özgün çalışmalar
olarak değerlendirebiliriz. Diğerleri daha çok “uyarlamalarda yönetmen esere sadık
kalmalı mı?; sadık kalırsa, yönetmenin yaratıcılığı sınırlanmış olmaz mı?; sadık
kalınmazsa, esere ihanet edilmiş olur mu?” gibi ne romana ne de sinemaya pek bir
şey kazandırmayan soruları ele alan yazılardır. Roman ve sinema hangi açılardan
benzerlikler ve farklılıklar sergilerler? Birbirlerini nasıl etkilemişlerdir? Türk
edebiyatından sinemaya uyarlanan bir yapıtın değişik kuramsal yaklaşımlar
çerçevesinde karşılıklı incelenmesi gibi konuları içeren bilimsel ve özgün çalışmalar
yapılmamıştır.
“Anlatı Bilimi Açısından Roman-Sinema Etkileşimi ve Bir Uygulama:
Anayurt Oteli” başlıklı bu tezde yararlanabileceğim nitelikli çalışmalardan biri
Cemal Aykın’ın Türk Dili dergisinde iki bölüm olarak yayımlanan “Batı
Toplumlarında Roman ve Sinema İlişkileri” başlıklı yazısıdır. Bu makale, Fransız
edebiyatından örneklere ağırlık vererek romandaki sinema, sinemadaki roman
etkilerini ve iki türün benzeşim ve farklılıklarını ayrıntılı olarak incelemektedir.
Çalışmamdaki hareket noktalarını belirlemek açısından önemli bir yazıdır.
5