Anlatı Bilimi Açısından Roman-Sinema Etkileşimi ... - Bilkent University

Dışöyküsel (extradiegetic) anlatıda (A), ilk anlatı dışarıdan biri tarafından anlatılır.
Bu durum yazarın anlatıcı olmasını gerektirmez. Öyküsel (diegetic) ya da içöyküsel
(intradiegetic) anlatıda (B) öykü anlatıda bir karakter tarafından anlatılır. Anlatı
düzeylerini anlatıcının konumuna belirler.
Anayurt Oteli romanı dışöyküsel (extradiegetic) bir anlatıcı tarafından
anlatılır. Fakat romanın bazı yerlerinde içöyküsel (intradiegetic) anlatıcı da
görülmektedir:
[A]vluya olmaz bodruma kazıp bir gece ölüyü ağır ağır
merdivenlerden sürüklerken başından tutup çekersem ayakları
ayaklarından tutarsam başı basamaklara vura vura indirirken bir
gören olmasa bile kadını köyden bir yakını ararsa polise giderse
ararlarsa bakkal tanıklık edebilir[.] (özgün vurgu 84-85)
Burada, Zebercet’in iç monoloğundan alıntıladığım kısa bir bölüm bulunmaktadır.
Bu iç monolog aralıksız ve noktalama işareti kullanılmadan yaklaşık olarak iki sayfa
sürmektedir. Burada dışöyküsel anlatıcıdan, içöyküsel anlatıcıya geçiş, düzey
değişimini de beraberinde getirmektedir.
“Ses” (voice) bölümünde son olarak inceleyeceğimiz konu “kişi”dir. Brian
Henderson, “Filmde Zaman, Kip ve Çatı” başlıklı yazısında Genette’in kişi
konusunda, “birinci kişi” ile “üçüncü kişi” anlatıları arasındaki ayrımı reddettiğini
belirterek önemli bir noktaya dikkat çeker:
Her anlatış, tanımlamaya göre birinci kişinin ağzından sunulur. Bir
anlatıcının kendi anlatısı içinde yer alabilmesi için tek yol budur. Asıl
sorun anlatıcının birinci-kişiyi, karakterlerinden birini belirtmek için
kullanıp kullanmayacağıdır. Ama böyle bile yapsa, anlatış ağzı ve
karakter ayrı kalır, birleşmez. Çünkü bir kere, anlatıcı hemen her
60