van gölü hidrolojisi ve kirliliği konferansı bildiri kitabı

Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliği Konferansı, 21-22 Ağustos 2008, DSİ XVII. Bölge Müdürlüğü, Van.1. GİRİŞYaşamları boyunca insanlar doğaya ve doğada cereyan eden olaylara ilgi duymuşlardır.Cansız gibi görünen bir tohumun toprağa atıldıktan sonra belli koşullar altında çimlenmesi,kök, gövde, yaprak, vb. gibi organları oluşturması ve bunların nedenleri, düşünen ilkinsanların önemli uğraşlarından biri olmuştur. İnsan ve hayvanların beslenmelerinde bitkilerinsahip olduğu çok önemli yer, her çağda ve zamanımızda insanların bitki gelişmesi üzerindekiilgilerinin sürdürülmesinin başlıca nedenidir (Kaçar, 1984a).İnsanların yaşamlarını sürdürebilmesi için beslenmeye ve barınmaya ihtiyacı vardır. İnsannüfusunun hızla artması nedeniyle, insanlar daha fazla besin ve yaşam alanı oluşturmayaihtiyaç duymaktadır. Kontrolsüz olarak verimli tarım arazilerinin yerleşime açılması,atıklarının çevreye kontrolsüz verilmesi, sanayileşmenin hızla artması doğal dengeye zararvermektedir. Bunun yanında besin ihtiyacı göz önüne alınarak, yeni tarım arazilerininkazanımı için verimsiz topraklarda tarım yapılması, bu arazilerin verimlerini arttırabilmek içinbilinçsizce ve kontrolsüz bir şekilde suni yöntemlerin aşırı derecede kullanılmasıylatoprakların, havanın ve su kaynaklarının kirlenmesi sonucu ile karşı karşıya kalınmıştır.Çevre sorunları (kirlenmeleri) ilk defa 1869 yılında Massachussetts (ABD) Halk SağlığıKomitesinde ele alınmış ve bu konuda çok önemli bir de bildiri yayınlanmıştır. Bu bildirideher insanın temiz havaya, suya ve toprağa ihtiyacı olduğu, bunların kirletilmemesi gerektiğibildirilmiştir. Aynı bildiride bunların sadece bir grup insanın değil, bütün insanların ortakhazineleri olduğu, bir kimsenin bilmeyerek de olsa bunları kirletemeyeceği vurgulanmıştır.Ancak, bu bildirinin gerekleri ilgili otoritelerce yeterince uygulanmamıştır (Gündüz, 1994).Bundan sonra çeşitli ülkelerde benzer bildiriler, yönetmelikler, standartlar ve kanunlarçıkarılmışsa da etkili bir şekilde hayata geçirilmemiştir. Bunun başlıca nedeni, bu konudaistenilenlerin insan alışkanlıklarına ve biraz da teknolojinin gelişmesine ters düşmesidir.İnsanları alışkanlıklarından vazgeçirmek son derece güç bir iştir. Ancak, bilimin dediğiniyapmak ve alışkanlıklarımızdan vazgeçmek zorundayız. Aksi halde dünyamız sadeceinsanların değil, bütün canlıların yaşayamayacakları bir ortam haline gelecektir. Aslındabilimin söylediklerini yapmak demek, aynı zamanda, daha ekonomik ve bilinçli yaşamakdemektir. Son zamanlarda, üzerinde araştırma yapılan konuların en önemlilerinden birisi deçevre kirliliğidir (.Khan, vd, 1983). Çevre kirliliği, hava, su ve toprakta meydanagelebilmektedir. Canlı hayatında çok önemli yer tutan bu üç unsurun tabii dengesindekibozulmanın, canlılar üzerinde olumsuz etkiler yaptığı bilinmektedir. Su kirlenmesi,değişmeye uğrayan özelliklerine göre organik kirlenme, anorganik kirlenme, bakteriyolojikkirlenme ve termal kirlenme şeklinde sınıflandırılabilir. Burada anorganik kirlenme üzerindekısaca durulacaktır.Sulardaki anorganik kirlenmenin en önemli kaynağını metaller oluşturmaktadır. Sulardakiağır metal miktarları, suyun kullanma alanının yaygın ve değişik olmasına bağlı olarak önemtaşır. Alıcı su ortamındaki metaller, su ürünleri, bitkiler ve hayvanlar tarafından depo edilirler.Besin zincirinin en önemli halkası olan insana kadar ulaşan Hg, Cd, Pb, As gibi metallerlebirçok toplu akut ve kronik zehirlenme olaylarına rastlanmaktadır. Diğer yandan, alıcısulardaki anorganik kirlilik arttığı zaman su ürünleri, bitkiler, balıklar için ve sulama suyuolarak kullanıldıklarında da çevre, bitki ve hayvanlar için zararlı olmaktadır (Dağ, 2000).Suya kirlilik veren metallerin bir kısmının başlıca kaynağını toprak oluştururken (Na, K, Ca,Mg, Bi, Sb, Fe gibi), toksik olan birçok metaller ise (Pb, Cd, Ni, Cu, Hg, As, Co, Mn, Zngibi), yakıtlar, endüstri atıkları ve evsel atıklar yolu ile suları kirletmektedirler.109