van gölü hidrolojisi ve kirliliği konferansı bildiri kitabı

Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliği Konferansı, 21-22 Ağustos 2008, DSİ XVII. Bölge Müdürlüğü, Van.corresponding to 1995-2000 period has been downscaled to 9 km horizontal resolution andaveraged to come up with a ‘weekly climate’ of flux and surface air temperatures. This‘climate’ has been further interpolated to 1 km horizontal resolution and use to cyclicallyforce the lake model until a steady state is reached based on total turbulent kinetic energytime series.Keywords: Lake Van, POM, MM5, water circulation1. GİRİŞİklim değişikliğinin ve insan etkisinin su kaynakları üzerindeki etkisi son yıllarda giderekartan şekilde araştırılan bir konudur. Su kaynaklarının hızla azalmasının hem insan hem deçevre ekosistemi açısından son derece yıkıcı etkilere sahip olduğu açıktır. Bu nedenle sığ vederin göllerin, akarsuların ve havzaların korunması ve bu yönde tedbirlerin alınması sonderece önemlidir.Su kaynaklarının en önemli bileşenlerinden birini dış etkilere son derece açık olan göller vebunları içine alan havzalar oluşturmaktadır. Göllerin hidrodinamik ve ısıl özelliklerininbelirlenerek daha iyi anlaşılması, dış etkilere nasıl tepki vereceklerini belirlemek içinyapılması gereken en temel araştırmalardan birisidir. Ülkemizde bu konuda yapılanaraştırmalar oldukça kısıtlıdır. İklim ve insan etkilerinin göller üzerindeki etkisine verileceken güzel örneklerden biri ülkemizin yüzölçümü olarak ikinci büyük gölü olan Tuz Gölü’nünve bu gölü besleyen akarsu ve çayların son yıllarda giderek artan bir hızla kuruması ve bunabağlı olarak çevre ekosisteminin bundan etkilenmesidir. Bu etkiler karşısında gereklitedbirlerin alınmaması gelecekte Tuz Gölü gibi diğer göllerinde kuruyarak yokolmasınaneden olabilir.Bu çalışma temel olarak Van Gölü’nün ısıl ve hidrodinamik özelliklerinin klimatolojik açıdanbelirlenmesini amaçlamaktadır. Bu şekilde gölün klimatolojik davranışından yola çıkarak,zaman içerisindeki anlık değişimlerin belirlenmesi ve gelecek için senaryoların üretilmesimümkün olacaktır.2. KULLANILAN MODELLER VE VERİ KÜMELERİBu çalışma kapsamında, Van Gölü’nün temel su dolaşımı ve sıcaklık dağılımı örüntüsünün üçboyutlu olarak belirlenmesi amacıyla, okyanus bileşeni olarak POM (Princeton Ocean Model)ve bu modelin ihtiyaç duyduğu başlangıç ve sınır şartlarının yeterli çözünürlükteüretilebilmesi için atmosferik bileşen olarakta MM5 (NCAR-Penn State Mesoscale Model)modeli kullanılmıştır. Her iki bileşen atmosfer modelinden okyanus modeline doğru olacakşekilde tek yönlü olarak kuplaj edilmiştir. Aşağıdaki bölümde her iki modelin konfigürasyonuhakkında deyaylı bilgi bulunabilir.2.1. Atmosferik Modeli BileşeniPOM okyanus modelinin ihtiyaç duyduğu momentum ve ısı akısının Van Gölü üzerindeyüksek çözünürlükte üretilmesi amacıyla, MM5 (Grell ve diğ., 1995) bölgesel atmosfermodeli kullanılmıştır.MM5 modeli tek yönlü yuvalanacak şekilde en az çözünürlüklü alan (D1) 55x70 boyuta ve 81km çözünürlükte, ikinci alan (D2) 91x136 boyutuna ve 27 km çözünürlüğe ve en yüksek2