van gölü hidrolojisi ve kirliliği konferansı bildiri kitabı

Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliği Konferansı, 21-22 Ağustos 2008, DSİ XVII. Bölge Müdürlüğü, Van.methods of moments (MOM), maximum-likelihood (ML), probability-weighted moments(PWM), and self-determined probability-weighted moments (SDPWM). The flood peakshaving average return periods (T) of from 1.01 year up to 1Billion years are computed andtabulated by a total of 28 different probability distribution models which resulted as such.Chi 2 , Kolmogorov-Smirnov, and Cramer-von-Misses goodness-of-fit tests are also carriedout. Another computer package program which performs frequency analyses on 14 number ofstandard successive-duration annual rainfall peaks satisfying the criterion of 14 frequencycurves of these sequentially-increasing rainfall durations diverging with increasing T’s hasbeen developed. In frequency analyses of the annual rainfall peaks series, the probabilitydistributions of Gumbel, LN3, GEV, P3, and LP3 are used, whose parameters are computedby the four different methods of MOM, ML, PWM, and SDPWM, and an overall quantitativeevaluation of the goodness-of-fit tests of Chi 2 , Kolmogorov-Smirnov, and probability plotcorrelation coefficient (PPCC) is made. The intensity-duration-frequency curves are alsodrawn using any one of five distributions scoring in the top five in goodness-of-fitassessments.Key Words: Frequency analyses of annual flood peaks and annual rainfall peaks1. EKSTREM DEĞERLER FREKANS ANALİZİ‘Yıllık anlık maksimum akım (YAMA)’ veya ‘yıllık taşkın piki (YTP)’ olarak adlandırılanbüyüklük, 365 günlük bir su yılı içinde, bir doğal akarsuyun belirli bir kesitinden geçendebilerin en büyük değerlisidir. Ülkemizin bulunduğu coğrafyada genellikle kış ve ilkbaharmevsimlerinde inişli çıkışlı birçok taşkın hidrografları vuku bulur. YAMA veya YTP, buhidrograf piklerinden en büyük olanıdır. Yağmurlar ise 5, 10, 15, 30 dakika, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 8,12, 18, 24 saat olmak üzere 14 ardışık standart sürelerde sınıflandırılmıştır. Plüviyograflı biryağmur rasat istasyonunda, ki orada diğer birçok hidrometeorolojik büyüklük te ölçülüyorolabilir, yine 365 günlük bir su yılı içinde vuku bulan 5 dakika süreli yağmur derinliklerindenen büyük olanı o yılın tr = 5-dakikalık yıllık yağmur pikidir.Teorik olarak, bir drenaj alanının toplanma zamanı (tc) tahmin edilecek, süresi toplanmazamanına eşit (tr = tc), yönetmeliklerin gerektirdiği ortalama tekerrür peryoduna (T’ye) sahipekstrem yağmur derinliği tahmin edilecek, ve sızma kayıplarından sonra, o yörede yağmuryağma hızı karakteristiklerini yansıtan bir tasarım hiyetografı hesaplanacak, ve sonuçta buhiyetografın oluşturduğu taşkın hidrografı hesaplanacaktır (Örneğin: Chow vd., 1988,Bölümler: 7 ve 14; Özdemir, 1978, Bölüm: 4.5). Küçük drenaj alanlarında, 5 dakika, 10dakika gibi kısa süreli YYP’leri önem arzeder, ve yağmur şiddeti sabit alınabilir. tr = 24 saatgibi uzun süreli ekstrem yağmurların şiddeti sabit kabul edildiğinde, bu sabit şiddet süre ileçarpılarak toplam YYP değeri hesaplanabilir, ve bu toplam yağmur, tasarım hiyetografınıngerektirdiği oranlarda yağmur süresine dağıtılabilir.1.1. Yıllık Taşkın Pikleri Frekans AnaliziYTP ve YYP’lerin ölçülmüş kaydedilmiş serilerine uygun (!) bir olasılık dağılımı uydurarakbunların büyüklükleri ile küçük-kalma veya geçilme olasılıkları arasındaki nicel ilişkininhesabı frekans analizi olarak bilinmektedir. Bu hesap, birçok aday olasılık dağılımı, ve birçokparametre tahmin yöntemi mevcut olduğundan, kapsamlı yöntemler ve yüklü miktardaaritmetik işlemler gerektirdiğinden, frekans analizi bilgisayar programları yardımıylagerçekleştirilmektedir. Örneğin, Rao ve Hamed’in (2000) ‘Flood Frequency Analysis’ başlıklıkitabının ekinde verilen bir MATLAB programı mevcuttur. U.S. Army Hydrologic26