van gölü hidrolojisi ve kirliliği konferansı bildiri kitabı

Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliği Konferansı, 21-22 Ağustos 2008, DSİ XVII. Bölge Müdürlüğü, Van.VAN GÖLÜ HAVZASINDA BEŞ AKARSUYUN YILLIK TAŞKINPİKLERİ VE DÖRT İSTASYONUN YILLIK YAĞMUR PİKLERİTEKERRÜR ANALİZLERİFrequency Analyses of Annual Flood Peaks of Five Streams and of Annual Rainfall Peaksof Four Stations in Van Lake BasinTefaruk HAKTANIR1 , Murat ÇOBANER2, Özgür ÖZTÜRK1, Özgür KİŞİ1,Mehmet ARDIÇLIOĞLU1, Alaattin UĞURLU31 Erciyes Üniversitesi Müh. Fak. İnşaat Müh. Bölümü 38039 Kayseri2Çukurova Üniversitesi Müh.-Mim. Fak. İnşaat Müh. Bölümü 01330 Adana3DMİ Genel Müdürlüğü Hidrometeoroloji Şb. Md.lüğü 06120 AnkaraÖZ: Van Gölü Havzasında, kayıt süresi 15 ile 27 yıl arasında değişen 5 adet akım rasatistasyonunda ölçülmüş yıllık taşkın pikleri (YTP) serilerine, ve kayıt süreleri 15 ile 45 yılarasında değişen 4 adet yağış rasat istasyonunda ölçülmüş 14 ardışık standart süreli yıllıkyağmur pikleri (YYP) serilerine istatistiksel frekans analizi uygulanmıştır. YTP serilerininkaydedildiği akım rasat istasyonları ve seri uzunlukları: 25-02 (n=17), 25-12 (n=27), 25-13(n=27), 25-21 (n=15), 25-24 (n=20); YYP serilerinin kaydedildiği yağış rasat istasyonları veseri uzunlukları: Erciş (n=32), Gevaş (n=16), Tatvan (n=15), ve Van (n=45)’tir. YTPserilerine, 2-parametreli log-normal (LN2), Gumbel, 3-parametreli log-normal (LN3), Pareto,genel ekstrem değerler (GED), Pearson-3 (P3), log-Pearson-3 (LP3), log-lojistik (LL), veWakeby dağılımları uygulanmıştır. Dağılımların çoğunun parametreleri, momentler (MOM),maksimum-olabilirlik (MO), OAM, ve kendini-belirleyen-olasılık-ağırlıklı-momentler(KBOAM) yöntemleriyle ayrı ayrı hesaplanmaktadır. 28 farklı dağılım modeline göre 1.01yıldan 1Milyar yıla kadar ortalama tekerrür yıllarına (T’lere) sahip anlık pik debilerhesaplanıp tablo halinde sunulmaktadır. Ki-kare, Kolmogorov-Smirnov, ve Cramer-von-Misses uygunluk testleri icra edilmektedir. 5 dakikadan 24 saate kadar, 14 adet ardışıkstandart süreli YYP serilerine uygulanacak, ardışık frekans eğrilerinin artan T’lerlebirbirinden ıraksaması kriterini sağlayan bir frekans analiz paket programı geliştirilmiştir.YYP frekans analizinde, parametreleri, MOM, MO, OAM, ve KBOAM yöntemleriylehesaplanan, Gumbel, LN3, GED, P3, ve LP3 dağılımları alınmakta, ve Ki-kare, Kolmogorov-Smirnov, ve olasılık çizgisi korelasyon katsayısı uygunluk testlerinin üçünün ağırlıklı olarakdeğerlendirilmesi yapılmaktadır. En uygun ilk beş dağılımdan istenenler ile şiddet-süretekerrüreğrileri de çizdirilmektedir.Anahtar Sözcükler: Yıllık anlık maksimum akımlar, yıllık yağmur pikleri frekans analizleriABSTRACT: Statistical frequency analyses with recorded series of annual flood peaks of 5number of stream-gauging stations on natural streams having record lengths between 15 and27 years, and with recorded series of 14 standard successive-duration annual rainfall peaksof 4 number of rain-gauging stations having record lengths between 15 and 45 years in VanLake Basin have been performed. The station identification numbers and record lengths of thestream-gauging stations are: 25-02 (n=17), 25-12 (n=27), 25-13 (n=27), 25-21 (n=15), 25-24 (n=20); and the names and record lengths of the rain-gauging stations are: Erciş (n=32),Gevaş (n=16), Tatvan (n=15), and Van (n=45). The probability distributions of 2-parameterlog-normal (LN2), Gumbel, 3-parameter log-normal (LN3), Pareto, general extreme values(GEV), Pearson-3 (P3), log-Pearson-3 (LP3), log-logistic (LL), and Wakeby are used in floodpeaks frequency analyses. The parameters of most of these distributions are computed by the25