van gölü hidrolojisi ve kirliliği konferansı bildiri kitabı

Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliği Konferansı, 21-22 Ağustos 2008, DSİ XVII. Bölge Müdürlüğü, Van.ülkemizde yayılış göstermektedir. Van Gölü çevresinde ortalama yüzey eğiminin % 25 inüzerinde olduğu düşünülürse, toprağın ana kaya üzerinde tutulmasında özellikle tahribeuğramış, ağaçsızlaştırılmış alanlarda toprağı önemli derecede tutan ve yöresel halk tarafındangerek yakacak amaçlı gerekse kışın hayvan yemi olarak kullanılan gevenlerin önemi daha iyianlaşılmaktadır. Bu amaçlar doğrultusunda Van ve ilçeleriyle, Bitlis İlçeleri ve çevresindenyaptığımız saha çalışmaları sonucunda; gevenlerin ve bunlar gibi bir çok bitkinin yoğunolarak sökülmekte ve alan topraklarının büyük bir kısmının da son bekçilerini kaybederekkorumasız hale geldiğinden dolayı şu an Van Gölü’nün kirlenmesini sağlayan en önemlisorundur. Çünkü diğer kanalizasyon ve evsel atıklar bir şekilde toplumunbilinçlendirilmesiyle önlenebilirken erozyon ve sellerin önü alınamaz.Ülkemizin hemen her bölgesinde, bütün şiddeti ile devam eden erozyonun önemi, son yıllardaherkes tarafından anlaşılmaya başlanmıştır. Bilhassa ani ve şiddetli yağışların olduğu, karlarıneridiği ilkbahar ve sonbahar aylarında, toprakların üst tabakası sellerle akıp gitmekte veülkenin bu kıymetli serveti yıldan yıla azalmakta ve yerleşim alanları su ve çamur altındakalmaktadır. Yerleşim alanlarımızın özellikle de şehirlerimizin su ve sel baskınlarına maruzkalmasından sonra tabii akıntıdan dolayı sonuçta bu sel ve erozyonlerın yönü Van Gölü’dür.Yağmur sularını emen ve yüzey akışını engelleyen ormanlar hızla yok edildi. Bazı kurumlarekolojik yaklaşımlardan yoksun bir şekilde dere yataklarını duvarlarla daraltarak suyunhızının artmasına sebep oldu. Akarsuların toplanma havzalarındaki göller kurutularak tarımarazilerine dönüştürüldü. Yollar yapılırken erozyona ve sele davetiye çıkarıldı. Ve enönemlisi toprağın asıl koruyucuları olan bitkiler bilinçsizce ve çok fazla miktarlarda söküldü.Bitkiler içinden özellikle Gevanler Van gölü kıyılarında yoğun yayılış göstermektedir. VanGlü sahil seridinin korunması ve dalgalar ile gölün su seviyesinin değişiminden dolayıkıyınını kaybı ve sahile yakın eğimli yamaçlarda bulunan toprağın tutulabilmesi için gevenbitkisine çok büyük oranda ihtiyaç vardır. Arazi çalışmalarımız sırasında sahil şeridininhemen yanında ortalama % 25’luk bir eğimde toprağın tek bekçisinin gevenler olduğugörülmektedir.Göl çevresinde yer alan tarım alanlarında ve meyili yüksek yamaçlarda su ve rüzgar erozyonuproblemi mevcuttur.Göl'ün güney kıyısından geçen Van-Bitlis karayolunun su yükselmesi sonucunda sular altındakalmasını engellemek amacıyla seddeleme yapılmıştır. Bu yapı gölün doğal yayılım alanınınyön değiştirmesine neden olmaktadır.Van Gölü’ne karışan dere yataklarında kumların alınmasıyla deltanın biyolojik döngüsünezarar verilmekte ve göldeki askıda katı miktarını artırarak başta Van balığı olmak üzeregöldeki tüm canlılara ciddi zararlar vermektedir.Arazi gözlemlerimiz ve alanda gerçekleştirilen anket çalışmalarında, geven ve bir çok bitkigenellikle sonbaharda, toprağın sonbahar yağmurları ile yumuşamasını da fırsat bilereksökümleri gerçekleştirilmektedir. Kırsalda kesimde yaşayan nüfusun büyük çoğunluğu,köyden kente olan göçten sonra, antropojenik baskı azalmakla birlikte, göç eden ve kışlarıgenellikle il ve ilçe merkezlerinde geçiren kırsalın asli nüfusu, arazi üzerindeki baskısınıyaylacılık ve şehirde tandır ve soba tutuşturmak amaçlı geleneksel geven ve yakacak bitkikullanımı ile devam ettirmekte ve kamyonlarla Van ve çevresinde geven sökümüyapılmaktadır.132