Van Gölü Hidrolojisi <strong>ve</strong> Kirliliği Konferansı, 21-22 Ağustos 2008, DSİ XVII. Bölge Müdürlüğü, Van.havzada çok sayıda ulusal <strong>ve</strong> uluslar arası destekli araştırma projesi yürütülmüştür. Bunlardanbazılarında havza sürdürülebilir gelişme kapsamında ele alınmıştır (Kılınçaslan <strong>ve</strong> diğ.,2003). 2002 yılında tamamlanmış olan Van İli Gelişme Raporu da YYÜ - DPT – Van YerelYönetimlerinin ortaklaşa oluşturdukları bir durum raporu niteliğindedir (DPT, 2002). Yine T.C. Çevre <strong>ve</strong> Orman Bakanlığı tarafından hazırlanmış olan İl Çevre Durum Raporu, havzadakiinsan faaliyetlerinden kaynaklanan çevresel riskleri irdelemiştir (İÇDR, 2002). Bölgedekisanayi altyapısını irdeleyen Van İl Sanayi En<strong>van</strong>teri de YYÜ ile VATSO tarafındanhazırlanarak 2006’da yayınlanmıştır (VİSE, 2006). Bunların dışında, 2000 yılından buyanaakademik faaliyet sürdüren YYÜ Jeoloji Mühendisliği Bölümü araştırıcıları tarafındanyürütülen bilimsel araştırma, Yüksek Lisans çalışmaları <strong>ve</strong> ulusal – uluslar arası araştırmaprojeleri sonucunda çok sayıda <strong>bildiri</strong>, makale <strong>ve</strong> rapor yayınlanmıştır (Akkaya <strong>ve</strong> Köse,2002; Sağlam <strong>ve</strong> Örçen, 2002; Selçuk <strong>ve</strong> Çiftçi, 2002; Akça <strong>ve</strong> diğ., 2002; Çolakoğlu <strong>ve</strong>Çiftçi, 2005; Çolakoğlu, 2006; Karabıyıkoğlu <strong>ve</strong> diğ., 2007; vb.). Bunu, akademik ele alışolgusunun somut sonuçları olarak değerlendirmek olanaklıdır. Bu olumlu gelişmelere <strong>ve</strong> iyiniyetli çabalara rağmen, yapılan bilimsel çalışmaların yerel <strong>ve</strong> merkezi yönetim tarafındanciddiye alındığı <strong>ve</strong> ortaya konan bilimsel bulguların her türlü planlama faaliyetindekullanılmaya başlandığı ise ne yazık ki söylenemez. Aslında bu durumu yöreye özgü bir sorunolarak değil, ülkemizin genel sorunları arasında değerlendirmek daha tutarlı olabilir.Van Gölü Havzası’nın jeokimyasal <strong>ve</strong> çevresel parametreleri hem havzada yaygın olan kayaçtürlerinin kimyasal bileşimlerinde yer alan eser elementlerin ayrışması, taşınması <strong>ve</strong> biyolojikçevrede zenginleşmesi nedeniyle, hem metalik mineralizasyonlara eşlik eden yüksek eserelement konsatrasyonlarının asitli su drenajı ile alıcı ortamlara taşınması yoluyla, hem dehavzaya drene olan jeotermal çözeltilerin taşıdıkları iyonlar <strong>ve</strong> eser elementler nedeniylesürekli değişmektedir. Bu değişimin boyutu <strong>ve</strong> hızı hakkında şimdiye dek bütüncül birjeokimyasal alan çalışması yürütülmemiştir. Bu makale de bir alan çalışması niteliğitaşımayıp, havzanın çevresel durumuna doğal jeolojik çevrenin olası etkilerini işaret etmekamacıyla oluşturulmuştur.Şekil 5’te havzanın yer altı kaynaklarının dağılımı <strong>ve</strong> önemli maden işletmelerin konumlarıgörülmektedir. Şekil 3 ile birlikte değerlendirildiğinde havzanın jeolojik <strong>ve</strong> mineralizasyonçeşitliliği kolayca saptanabilir. Bu çeşitlilik ekonomik olanaklar açısından bir a<strong>van</strong>taj olarakdeğerlendirilse de, çevresel etkiler açısından bakıldığında bu çeşitliliğin her birinin bağımsızdeğişken olarak davranması nedeniyle ortaya çok bileşenli bir çevresel analiz sorunuçıkmaktadır. Bu bileşenlerin artması, yapılması gereken jeokinyasal çalışmaların sayısını <strong>ve</strong>boyutunu da belirlemektedir.Havzanın jeolojik konumu değerlendirildiğinde, insan faaliyetlerinden kaynaklanan çevreseletkiler (İÇDR, 2002; Kaplan <strong>ve</strong> diğ., 2002) dışında, salt doğal jeokimyasal süreçler nedeniyleortaya çıkan <strong>ve</strong> süreklilik taşıyan bazı kirlilik unsurlarının bulunduğu, bu kirlilik unsurlarınınhızının insan faaliyetleri nedeniyle büyük ölçüde artabileceği anlaşılmaktadır. Bu nedenle,havzada yürütülen madencilik faaliyetleri ile jeotermal kaynakların işletmeciliğinin çokhassas bir şekilde planlanması gerektiği, bu faaliyet <strong>ve</strong> işletmelerden kaynaklanan atıklarınalıcı ortamlara deşarjının olabildiğince engellenmesi <strong>ve</strong>ya en aza indirilmesi için gerekliönlemlerin alınması gerekmektedir.Deprem doğal bir jeolojik olgu olmakla birlikte, insan yerleşimlerine <strong>ve</strong> endüstriyel altyapıyaolan yıkıcı etkileri nedeniyle bir “Doğal Afet”e dönüşebilir. Aslında bu yönüyle yıkıcıdepremler, sel, kütle hareketleri, yangınlar vb. unsurlar, doğal yaşama olan etkileri açısındanbirer çevre felaketi olarak algılanabilir. Havzadaki insan yerleşimlerine yıkıcı depremlerinolası etkileri konusunda da bağımsız çalışmalar yürütülmüş, halen de yürütülmektedir (Çiftçi175
Van Gölü Hidrolojisi <strong>ve</strong> Kirliliği Konferansı, 21-22 Ağustos 2008, DSİ XVII. Bölge Müdürlüğü, Van.<strong>ve</strong> diğ., 2004; Selçuk <strong>ve</strong> Çiftçi, 2002, 2007; Özkaymak <strong>ve</strong> Köse, 2002; Öz<strong>van</strong> <strong>ve</strong> diğ., 2002,vb.). Özellikle yeni toplu yaşam alanları oluşturulurken seçilecek yerleşkelerinbelirlenmesinde <strong>ve</strong> bu alanlardaki yapı tasarımlarında çağdaş mühendislik yaklaşımlarınınbenimsenmesi çevresel açıdan da önem taşımaktadır.Van Gölü Havzası yaklaşık 20.000 km 2 ’lik bir doğal yaşam alanıdır. Havzada yaklaşık 1Milyon insan nüfusu, bunun birkaç katı besi hay<strong>van</strong>ı ile çok sayıda sulak alanı kullanan doğalyaşam <strong>ve</strong> bitki çeşitliliği barınmaktadır. Bu havza, en büyük alıcı ortamı Van Gölü olan içeakışlı bir havza olduğundan, bu alıcı ortamın jeokimyasının değişmesi, tüm havzadaki yaşamıderinden etkileyecektir. Bu nedenle, bu havzanın ne tür çevresel riskler altında olduğu zamanyitirilmeden çok ayrıntılı olarak ortaya konmalıdır. Bu çevresel risklerin her biri ayrı ayrıdeğerlendirilmeli, bunların bitki, hay<strong>van</strong> <strong>ve</strong> insan yaşamına olası etkileri ortaya konmalı, dahasonra da bu çevresel etkiler birbirleri ile etkileşimli olarak değerlendirilerek toplam çevreseletkinin zamana bağlı değişimi modellenmelidir. Bu konudaki nihai hedef havzanınsürdürülebilir çevre yönetim sistemini oluşturmak olmalıdır.KAYNAKLARAbrams, M. J., Brown, O., Lepley, L., Sadowski, R., 1983. Remote sensing for porphyrycopper deposits in Southern Arizona. Econ. Geol. 78, 591-604.Akça, E., Selçuk, L., Çiftçi, Y., Yakupoğlu, T., Tolluoğlu, Ü., Örçen, S., Kapur, S., Büyük,B., Çimrin, M., 2002. Ze<strong>ve</strong> Kampüsü (YYÜ) karot örneklerinin kil minerolojisi,Doğu Anadolu Jeoloji Çalıştayı, 2002. VANAkkaya, İ. <strong>ve</strong> Köse, O., 2002. Van Gölü Havzası’nda depremselliğin periyodik tekrarlanmaolasılığı, 55. Türkiye Jeoloji Kurultayı, Bildiri Özleri Kitabı, TMMOB JeolojiMühendisleri Odası, p.12, Ankara.Bowen, H. J. M., 1966. Trace Elements in Biochemistry. Academic Press, NY.Çiftçi, Y., Selçuk, L., Öz<strong>van</strong>, A., Akkaya, İ., Şengül, A., Aras, B., 2004; Seismic RiskAnalysis For The Settlements In The Basin Of Lake Van, Turkey, 5th ISEMG,Selanik-Yunanistan.Çolakoğlu, A.R., and Çiftçi, Y., 2005. Alteration and Mineralization Marks in the JointSystems Devoloped In Front of The Thrust Zone of Yüksekova Melange Complex(North of Van). 40 th Anni<strong>ve</strong>rsary Geology Symposium, 27-30 September 2005, p.108-109, KTU, Trabzon.DPT-2002. Van İli Gelişme Raporu. Aralık-2002.Emre, H., H. Özturk, Y. Çiftçi, M. A. Işık, N. Hanilçi, 2000. The mining activity in MarmaraSea Basin and it’s environmental effects on surficial waters and the sea environment,The Symposium of Marmara Sea 2000, 11-12 Nov. 2000, Istanbul / TURKEY.(İÇDR): İl Çevre Durum Raporu, 2002(?). T. C. Çevre <strong>ve</strong> Orman bakanlığı, Ankara.Kaufmann, H., 1988. Mineral exploratioon along the Aqaba-Le<strong>van</strong>t structure by use of TMdata; concepts, processing and results. Int. J. Remote Sensing, 9, 1639 – 1658.Kaplan, C., Öz<strong>van</strong>, A., Çiftçi, Y., 2002. Van İli Katı Atık Depolama Alanlarının Jeolojisi <strong>ve</strong>Çevresel Etkileri, 55. Jeoloji Kurultayı, s140, 11-15 Mart 2002, Ankara.Karabıyıkoğlu, M., Litt, T., Örçen, S., Krastel, S., Kipper, R., 2007. Van Gölü HavzasınınGeç Kuvaterner Çökelme Ortamları, Göl Seviyesi Oynamaları <strong>ve</strong> İklim Değişiklikleri.TURQUA VI, 16-18 Mayıs 2007, İTÜ-İstanbul.Kılınçaslan, T., Gülersoy, N. Z., Le<strong>ve</strong>nt, T. B., Adızel, Ö., Çiftçi, Y., 2003. SürdürülebilirGelişme Kapsamında Van Gölü Kapalı Havzası İçin Yatırım Alanlarının İrdelenmesi,TÜBİTAK VAP Projeleri, No: YDABAG-101Y094176
- Page 3 and 4:
İletişim AdresiDSİ XVII. Bölge
- Page 6:
ÖNSÖZÜlkemizde toprak ve su kayn
- Page 9 and 10:
ÖNSÖZKurulduğu 1954 yılından b
- Page 11 and 12:
ÖNSÖZBölge Müdürlüğümüz, 1
- Page 13 and 14:
İÇİNDEKİLERVan Gölü’nün Ü
- Page 15 and 16:
Van İlinde Tarim İlaci Kullanım
- Page 17 and 18:
Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 19 and 20:
Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 21 and 22:
Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 23 and 24:
Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 25 and 26:
Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 27 and 28:
Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 29 and 30:
Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 31 and 32:
Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 33 and 34:
Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 35 and 36:
Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 37 and 38:
Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 39 and 40:
Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 41 and 42:
Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 43 and 44:
Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 45 and 46:
Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 47 and 48:
Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 49 and 50:
Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 51 and 52:
Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 53 and 54:
Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 55 and 56:
Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 57 and 58:
Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 59 and 60:
Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 61 and 62:
Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 63 and 64:
Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 65 and 66:
Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 67 and 68:
Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 69 and 70:
Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 71 and 72:
Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 73 and 74:
Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 75 and 76:
Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 77 and 78:
Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 79 and 80:
Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 81 and 82:
Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 83 and 84:
Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 85 and 86:
Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 87 and 88:
Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 89 and 90:
Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 91 and 92:
Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 93 and 94:
Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 95 and 96:
Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 97 and 98:
Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 99 and 100:
Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 101 and 102:
Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 103 and 104:
Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 105 and 106:
Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 107 and 108:
Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 109 and 110:
Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 111 and 112:
Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 113 and 114:
Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 115 and 116:
Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 117 and 118:
Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 119 and 120:
Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 121 and 122:
Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 123 and 124:
Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 125 and 126:
Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 127 and 128:
Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 129 and 130:
Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 131 and 132:
Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 133 and 134:
Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 135 and 136:
Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 137 and 138:
Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 139 and 140: Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 141 and 142: Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 143 and 144: Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 145 and 146: Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 147 and 148: Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 149 and 150: Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 151 and 152: Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 153 and 154: Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 155 and 156: Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 157 and 158: Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 159 and 160: Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 161 and 162: Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 163 and 164: Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 165 and 166: Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 167 and 168: Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 169 and 170: Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 171 and 172: Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 173 and 174: Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 175 and 176: Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 177 and 178: Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 179 and 180: Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 181 and 182: Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 183 and 184: i-ooVan Gölü Hidrolojisi ve Kirli
- Page 185 and 186: Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 187 and 188: Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ
- Page 189: Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliğ