van gölü hidrolojisi ve kirliliği konferansı bildiri kitabı

Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliği Konferansı, 21-22 Ağustos 2008, DSİ XVII. Bölge Müdürlüğü, Van.5.2.4. KaynaklarVan akiferini besleyen havza içindeki 15 kaynak incelemeye alınmıştır. Kaynak sularınınsıcaklıkları genellikle yazın 15-25 o C arasında, kış aylarında ise 6-15 o C değişen soğuksulardır. pH’ı genellikle 7.0 ile 8.0 arasında değişen, ortalama 7.5, alkali sulardır. Elektirikiiletkenliği 250 ile 1000 µS/cm ve TDS değeri 150-600 mg/l arasındaki tatlı sulardır. Kalebüyük kaynağın EC değeri yaklaşık 1200 µS/cm ve TDS değeri 600 mg/l civarındaki acısulardır. Kavurma-II. İnceleme alanındaki 15 kaynaktan su numunesi alınarak fiziksel vekimyasal analizleri yapılmıştır. Elde edilen sonuçlar üçgen diyagramda değerlendirilmiştir.Buna göre suların tamamına yakını “Magnezyum (Kalsiyum)/ Bikarbonatlı” sulargrubundadır. Kavurma-II kaynağı ise “Sodyum+Potasyum/Kloritli” sular sınıfındadır.5.3. Suların kimyasal değerlendirmesi ve sınıflamasıİnceleme alanındaki su örneklerine ait kimyasal analiz sonuçları kullanılarak suların kökenlerive birbirleriyle ilişkileri konusunu araştırmak amacıyla Piper ve Schoeller diyagramlarıçizilerek değerlendirilmiştir(Şekil 7).Ca20Magnesium (Mg)40 60 801822Sulfate (SO4) + Chloride (Cl)Calcium (Ca) + Magnesium (Mg)201926323130 25113 1518 273436233 4 11 142110 6 9522 AD1224 29 SGVGMg28 7338SO 4202020Sodium (Na) + Potassium (K)40404027 233 192532 26 2411 3130 14214213 15 3620 AD 1 1012296533 9 1734287SG8VG606060 808080280161365 919 VG43 12 1114120 718 821253210 15 36 3122 1623 29 EG2616 EGAD 28 34243327 30SG80 60 40 20 Na+K HCO 3 +CO 3 20 40 60 80 ClCalcium (Ca)Chloride (Cl)C A T I O N S%meq/lA N I O N S1760EG80 60Carbonate (CO3) + Bicarbonate (HCO3)80 6040402040 20202178060Sulfate (SO4)Şekil 15 İnceleme alanındaki bazı kuyu(34), göl(3) ve akarsu(1) ait Piper sınıflamasıÖrneklerin sulama suyu açısından değerlendirilmeleri amacıyla ABD tuzluluk laboratuarı(Richards, 1954 ve Wilcox, 1955) diyagramları kullanılmıştır (Özler, 2003). Wilcoxdiyagramında Van havzasındaki kaynak suları genellikle C 2 S 1 ve C 3 S 1 (1,4,6 ve 15 no lukaynaklar) sınıfında yer almaktadır. Bununla birlikte Kavurma-II kaynağının (12) SAR oranı16’ı aşmaktadır ve C 4 S 4 sular sınıfındadır. Bu durum Kavurma-II kaynağının Çok yüksektuzluluk tehlikesi ve çok yüksek sodyum (alkali) tehlikesi oluşturduğunu göstermektedir. Bunedenle bu kaynağın suyu ne içme ne de sulamada kullanılmamalıdır. Kuyular da iseçoğunlukla düşük Na alkali tehlikesine karşın, orta ve yüksek tuzluluk tehlikesi12345678910111213141516171819204020212223242526272829303132333436VGEGSGAD48