van gölü hidrolojisi ve kirliliği konferansı bildiri kitabı

Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliği Konferansı, 21-22 Ağustos 2008, DSİ XVII. Bölge Müdürlüğü, Van.Ni are high and the concentrations of Co, Zn and Mn are inside normal values. It’sdetermined that heavy metals which were searched in waters and soils arrived a level inwhich a part of these heavy metals can show toxic effect.Key Words: Water pollution, soil pollution, heavy metals, solid garbage, FAAS1. GİRİŞÜlkemiz açısından ve dünya ölçeğinde çevresiyle birlikte çok değerli bir doğal alan olan VanGölü’nün kıyısında yer alan 1 il, 6 ilçe ve 136 köyde yaklaşık 1 milyon kişi yaşamaktadır.Yerleşim yerlerinin çoğunluğu volkanik toprak yapısı üzerinde kurulmuştur. Dışarı akışıbulunmayan kapalı göl olma özelliği nedeniyle Van Gölü, bölgenin gelişmesine bağlı olarakartan kirlenme tehlikesine karşı savunmasız durumdadır. Van Gölü'nün kirlenmesinin enbüyük nedeni; göl çevresindeki yerleşim birimlerinin kanalizasyon atığının yeterincearıtılmadan göle akıtılmasıdır. Yöre belediyelerinin bir kısmına ait (Van Merkez, Erciş veMuradiye) arıtma tesisi bulunmakta ise de enerji sıkıntısı ve diğer bazı nedenlerle düzenliolarak çalıştırılamamaktadır (Anonim, 2004; 2006).Gölün kirlenmesine büyük ölçüde evsel daha az oranda ise özellikle et entegre tesisleri, un veşeker fabrikası, Van Organize Sanayi Bölgesi’nden kaynaklanan endüstriyel atıklar nedenolmaktadır. Kentteki konutların % 25’inde ise altyapı, yani kanalizasyon sistemibulunmamakta, bu nedenle sıvı atıklar; fosseptik sızıntıları, sulama kanalları ya da dereleryoluyla doğrudan göle boşaltılmaktadır (Deniz, 2003). Van Gölü’ne dökülen yaklaşık 19dereye bırakılan katı atıklar da, kirliliğin bir başka nedenidir. Kentin içinden geçen derelerin(Akköprü ve Kurubaş dereleri) kirlenmesine, genellikle kentsel kökenli katı ve sıvı atıklarneden olmaktadır. Nüfus artışının, hızlı kentleşmenin, evsel-endüstriyel ve tarımsal atıkların,arıtma işlemi uygulanmadan sulara karışmasının içme suları, içme-kullanma suları ve kaynaksularındaki etkileri de çok önemlidir. İçme amaçlı olarak kullanılan suların yukarıda sayılannedenlerle fiziksel, kimyasal ve biyolojik kirlenmeye maruz kalması; suyun içilebilmekalitesini olduğu kadar halk sağlığını da önemli ölçüde etkilemektedir (Ceylan vd.., 2006;Güler, 2007).Hızlı nüfus artışı ve hızlı endüstrileşmeye bağlı olarak artan çevre kirliliğinin en önemlikaynaklarından biri olan iz elementlerin özellikle ağır metallerin kimyasal ya da biyolojikbozunmaya uğramamaları ve toksik yapıları nedeniyle canlıların yaşam aktiviteleri veekolojik kalite üzerine olumsuz etkileri çok büyüktür (Mejare vd., 2001). Doğrudan sağlık veçevre sorunlarının yanı sıra su ve toprak kirliliği; ekonomik açıdan da ciddi kayıplara yolaçmaktadır. Bu nedenle endüstriyel ürünler ve doğal sular ile tarımsal, kentsel ve endüstriyelalanlardaki değişik noktalarda ağır metallerin miktarlarının izlenmesinin önemi yadsınamaz(Loska vd.., 2004).Sulardaki anorganik kirlenmenin en önemli kaynağını metaller oluşturmaktadır. Sulardakiağır metal miktarları, suyun kullanma alanının yaygın ve değişik olmasına bağlı olarak önemtaşır. Alıcı su ortamındaki metaller su ürünleri, bitkiler ve hayvanlar tarafından depo edilirler.Besin zincirinin en önemli halkası olan insana kadar ulaşan Hg, Cd, Pb, As gibi metallerlebirçok toplu akut ve kronik zehirlenme olaylarına rastlanmaktadır. Diğer yandan, alıcısulardaki anorganik kirlilik arttığı zaman su ürünleri, bitkiler, balıklar için ve sulama suyuolarak kullanıldıklarında da çevre, bitki ve hayvanlar için zararlı olmaktadır. Suya kirlilikveren metallerin bir kısmının başlıca kaynağını toprak oluştururken (Na, K, Ca, Mg, Bi, Sb,122