van gölü hidrolojisi ve kirliliği konferansı bildiri kitabı

Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliği Konferansı, 21-22 Ağustos 2008, DSİ XVII. Bölge Müdürlüğü, Van.Jeotermal Drenaj SorunuVan ilinde altı adet jeotermal alan bulunmaktadır (MTA, 2005). Bunlardan Özalp - Çaybağıkaynağı ile Başkale - Çamlık kaynaklarının drenajı Zap Suyu’na olup, diğer kaynakların(Erciş – Zilan, Çaldıran – Ayrancı, Çaldıran – Buğlu ve Gürpınar – Yurtbaşı) drenajı VanGölü havzasınadır. Bu jeotermal kaynakların yaklaşık debileri ve sıcaklık değerleri Tablo 4’teverilmiştir.Tablo 4: Van Gölü Havzasındaki Jeotermal Kaynaklar ve sıcaklık/debi miktarları (MTA,2005)Jeotermal alan Kaynak Adı Sıcaklık Debi (l/s)( o C)Erciş - ZilanŞorköy (Taşkapı) KaynağıHasanabdal Kaynakları42 – 8034 - 65189Çaldıran AyrancıDoğal KaptajDoğal Kaptaj KD Kaynak Gr.Ova Kaynak GrubuOva KD Kaynak Grubu60,820 – 2526 – 5014 - 311*1,5*8*1*Çaldıran Buğulu Buğulu Kaynağı 37 5*Gürpınar - Yurtbaşı Seyhan Kaynağı 25 1,5*Toplam DebiTablo 4’teki veriler kullanılarak yapılan hesaplamaya göre bu jeotermal kaynaklardan VanGölü Havzasına, sonuç olarak da Van Gölü’ne yılda yaklaşık 1.5 Milyon m 3 sıcak su deşarjolmaktadır. Bu suların kimyasal analizlerine bakıldığında ise, suların pH değerlerinin 6,3 ile7,7 arasında değiştiği, anyon ve katyon değerlerinin de oldukça değişken olduğugörülmektedir (MTA, 2005). Bu analizlerde dikkati çeken iki bileşen, B ve NO 3 ’tür. Bukaynakların B konsantrasyonları genelde yüksek olup bazı kaynaklarda 77 mg/l’ye kadaryükselmektedir. Aynı şekilde, NO 3 konsantrasyonu da bazı kaynaklarda 20 mg/lt’ye kadaryükselmektedir. Cl - değerleri de genel olarak 500 ila 700 mg/lt değerlerinde olmakla birliktebu değer Zilan Kuzey Kaynağında 1075, Çaldıran – Buğulu kaynağında ise 1825 mg/lölçülmüştür.Diğer önemli bir parametre ise sıcaklık anomalisidir. Deşarj olan jeotermal sular alıcı ortamınsıcaklığından önemli ölçüde daha sıcak olduklarından, bunların karışım bölgelerinde önemlisıcaklık anomalileri oluşur; bu sıcaklık farklılıkları da ortamdaki fauna ve flora dengesininbozulmasına yol açar. Bu olgu özellikle termik santraller ve nükleer santrallerin soğutmasularını deşarj ettikleri ortamlarda büyük çevresel sorunlara yol açmaktadır. Bu nedenle,jeokimyasal açıdan herhangi bir önlem alınamasa bile, yıllık 1.4 milyon m 3 gibiazımsanmayacak miktarda sıcak suyun bu kapalı havzaya deşarj edilmesi konusu teknikaçıdan değerlendirilmeli, kontrollü ve soğutularak deşarjın koşulları oluşturulmalıdır.LANDSAT ETM GÖRÜNTÜ ANALİZLERİÇalışma alanına ait elde edilen ve 7 bant görüntü sağlayan Landsat ETM (Enhanced ThematicMapper) ve görüntüleri işlenmiştir. Landsat 7 ETM görüntüleri 1999 yılında uzaya NASAtarafından fırlatılan Landsat 7 uydusundan sağlanmaktadır. Bu görüntü sistemi 185 kmgenişliğinde bir alanda görüntü sağlamaktadır. Pankromatik olarak 15 metre çözünürlüktegörüntü sağlayan bu uydu sisteminde, SWIR (Shortwave Infrared) ve VNIR(Visible NearInfrared) bantlarda ise çözünürlük azalarak 30 metre, termal bantlarda ise 60 metreye kadar173