van gölü hidrolojisi ve kirliliği konferansı bildiri kitabı

Van Gölü Hidrolojisi ve Kirliliği Konferansı, 21-22 Ağustos 2008, DSİ XVII. Bölge Müdürlüğü, Van.3.2 Çözelti KaplarıNitrit ve inorganik fosfat analizleri için kullanılan reaktif çözeltiler, sistem içerisinde çözeltikapları olarak tanımlanan birimde muhafaza edilmektedir. Sekil 1’de bunulan şematikgösterimde bu kaplar; R1, R2, R3 ve R4 olarak gösterilmiştir. Her kabın altında birer adetselonoid valf bulunmaktadır. Nitrit analizlerini sağlayan karışık reaktif çözelti R1 kabında,inorganik fosfat analizlerinde kullanılan askorbik asit çözeltisi R2’de, karışık reaktif çözeltisiise R3’de muhafaza edilmektedir. R4 kabı ise sistemin otomatik izleme sistemi olarakkullanılması durumunda gerekli olabilecek asitlendirme işlemini sağlayabilecek asitibulundurmaktadır. Kapların altında bulunan valflerin açılması ile olan akışların tamamı,“miktar kontrollü çözelti alım kabına” olmaktadır. Bu kap, Şekil 1’de “C” olarak ifadeedilmiştir. R1, R2, R3 ve R4 ile C kabı arasındaki bağlantılar, cam borular aracılığı ilesağlanmaktadır. Kaplarda bulunan kimyasalların bitmesi veya yenilenmesinin gerekli olduğudurumlarda, kapların altlarında bulunan valflerle bağlantılarını sağlayan hortumlar çıkarılarakkaplar serbest bırakılarak çözeltiler yenilenebilir.3.3. Miktar Kontrollü Örnek ve Çözelti Alım Kabı İle Seviye Sensörlü Atık KabıGeliştirilen otomatik analiz sisteminin basit ve ucuz olarak gerçekleştirilmesini sağlayan enönemli konu gerek örnek alımını gerekse kullanılan reaktif çözeltilerin her defasında aynımiktarda alınmasını sağlamak amacıyla kullanılan ve Onacak (2007) tarafından geliştirilensabit yüzey sıvı örnekleme sistemidir. Bu sistemde örneklenecek sıvı kaptan daha yüksek birseviyeye konularak sıvı akısı yerçekimiyle sağlanmakta dolayısıyla pompa kullanımı ortadankalkmaktadır. Sıvı deposu altındaki valf açılarak sıvı akısı başlatılmakta istenilen seviyeyegeldiğinde ise boşalım atık kabına doğru gerçekleşmektedir. Atık kabına olan boşalım sıvısensörü ile belirlendiğinde ise akım, valf kapatılarak durdurulmaktadır. Kab içindeki sıvıseviyesinin durağan hale gelmesi için kısa bir süre beklenildikten sonra kap altındaki valfaçılarak sıvı örneklemesi her seferinde aynı miktarda gerçekleştirilmektedir.3. 4. Spektrofotometrik Analiz ve Reaksiyon HücresiGeliştirilen otomatik analiz sisteminde nitrit ve inorganik fosfat ölçümlerininspektrofotometrik olarak yapılabilmesi için gerekli olan spektrofotometre de, bu çalışmadahilinde tasarlanmıştır. Bu spektrofotometrede iki adet ışık kaynağı (LED) ve iki adet ışıkalgılayıcı sensör (fotodiyot) kullanılmıştır.4. SONUÇBu çalışma sonucunda, su ortamlarında çözünmüş olarak bulunan besin tuzlarından; nitrit veinorganik fosfat analizlerini tamamen otomatik olarak yapabilen, ucuz maliyetli bir otomatikanaliz sistemi geliştirilmiştir.Geliştirilen otomatik analiz sistemi sahip olduğu, spektrofotometre hücresi sayesinde düşükkonsantrasyonlarda, nitrit ve inorganik fosfat içeren sularda hassas analizler yapabilecektir.-Sistemin analizlerini yapabileceği inorganik fosfat konsantrasyon aralığı, 0,005 – 0,2 mg PO 43/L ‘dir. Nitrit için ise bu aralık 0,007 - 0,2 mg NO2 - /L’ dir. Geliştirilen sistem, on-lineizleme sistemi olarak da kullanılabilecek şekilde tasarlanmış ve üretilmiştir.139