kitabın tümü - Sosyal Haklar Sempozyumu

TÜRK!YE’DE 2000’L! YILLARDA GREVLER VE GREV DI$IEYLEMLER: ÇALI$MA HAYATINDA “PAX ROMANA” MI?Aziz ÇelikKocaeli ÜniversitesiÖzet: Türkiye’de grev ve grev dı#ı eylemlerde uzun süreli bir durgunluk ya#anmaktadır.Bu durgunluk 2000’li yıllarda iyice belirgin hale gelmi#tir. Greve katılan i#çisayısı ve grevde çalı#ılmayan i#günü açısından son 30 yılın en sakin dönemi 2000’liyıllardır. Aynı durgunluk veya etkisizlik grev dı#ı büyük ölçekli eylemler için de sözkonusudur. Kamu çalı#anlarının eylemleri ile yerel ve küçük ölçekli direni#ler dı#ındaçalı#ma hayatında ciddi bir durgunluk gözlenmektedir. 2000’li yıllar adeta bir “çalı#mabarı#ı” dönemidir. Ancak bu çalı#ma barı#ı gönüllü de!il, zoraki bir barı#tır. Grev yasakları,grev ertelemeleri ve yaygın bir sendikasızla#tırma ile birlikte güçlü bir tek partiiktidarının yarattı!ı basınç bu zoraki barı#a yol açmaktadır. Bu haliyle Türkiye çalı#mahayatında 2000’li yıllar pek çok açıdan Roma Barı#ını (Pax Romana) andırmaktadır. Buçalı#mada 2000’li yıllarda grev ve grev dı#ı eylemlerdeki durgunluk ve bunun nedenleriirdelenecektir.Anahtar Kelimeler: grevler, grev dı#ı eylemler, i#çi direni#leri, çalı#ma ili#kileri, RomaBarı#ı.Abstract: There has been a long standing stagnation in terms of strikes and otherlabour actions in Turkey. This stagnation became more apparent in the 2000s. Interms of the number of workers involved in strikes and the number of workdays notworked, the 2000s are the most “peaceful” years. The same “peaceful” conditionscan also be seen with regard to big scale labour actions other than strikes. With theexception of public employees’ actions and low scale and local workers’ resistances,there has been severe stagnation. The years of 2000 seem like a period of a workpeace. However, this work peace has not based on the willingness of labour side; it isa quasi and reluctant peace. Extensive union busting, banning and postponementsof strikes by legal regulations and governmental authorities, and the pressures comingfrom a powerful single party government lead to this so-called work peace. Theyears of 2000 resemble in many aspects Pax Romana. This essay tries to explore andexplain the stagnation regarding strikes and other labour actions, and its background.Keywords: strikes, industrial actions, workers’ resistances, labour relations, Pax Romana.G!R!$: GEÇM!$!N M!RASIGrev ve grev dı#ı eylemler çalı#ma ili#kilerinin do!asında var olan çatı#ma ve çeli#kilerinsonucu oldu!u kadar, çalı#an sınıfların hak arama araçlarının da enönemlileridir. Grev uluslararası çalı#ma hukukunun güvence altına aldı!ı ve sendikala#mave toplu sözle#me hakkıyla birlikte onun ayrılmaz bir parçası olarakkabul edilen bir haktır (Gülmez, 2008). Uluslararası Çalı#ma Örgütü (ILO) denetimorganları kararlarına göre, grev dı#ı eylem ve direni#ler de barı#çıl olmak ko#uluylauluslararası çalı#ma normlarına uygundur (ILO, 2006).107